Hastanelerde kalite nasıl sağlanır?

Kalite bilincini kazanılması, içsellestirilmesi, kalite bilinci ve iyileştirme isteği ile davranılması nasıl sağlanabilir? Kalite bilincinin yayılması, tüm düzeylerin (merkez, hastane, birim vb) sürekli bir iyileştirme içinde kalmalarının sağlanması ve iyileştirilecek süreçlerin en iyi bilenleri olarak çalışanların kalite denklemine sokulması nasıl mümkün olur?

EFQMmükemmellik modeli girdilerine çalışanları, sonuçlarına “calışanlarla ilgili sonuçlar”ı koymuş, öğrenme, yaratıcılık ve yenilesme’yi temel almış.Baldrige kriteri belirlenen hedeflerin tüm kademelerce paylaşılması ve her çalışanın bu hedeften hissesine düşen kısmın performansını geliştirmesini içeriyor. Deming ödüllerinin ise en büyük özelliği tüm firma çalışanların kalite iyileştirme sürecine katılımını öngörmesi.

Kalite ödüllerinin sürekli şekilde çalışana vurgu yapması ve kalite iyileştirmenin tüm çalışanlara yansıtılmasını hedef olarak belirlemiş olmaları; gerek kalite iyileştirmenin ancak böyle mümkün olduğuna, gerekse kalite iyileştirmenin sürekliliği için buna ihtiyaç duyduğumuza işaret ediyor.

Kalite bir “kalite temsilcisi” veya “kalite departmani”nin işi olarak görülüyorsa veya kalite çalışması bir kontrol listesini veya bir standart tablosunu tahakkuk ettirmekten ibaret bir eylem gibi düşünülüyorsa bu yapının sürekli kalite iyilestirme’ye yol vermesi imkansız hale geliyor. Kalite “departman-silo bazlı geleneksel yönetim yerine süreç(girdi-süreç ve çıktı) bazlı dusunmeyi” salık verirken kalite departmani’nin kaliteyle görevli tek birim gibi algılanması zaten “kalite” fikrine zıt. Kalite ancak kasdi bir planlama sonucunda, idarenin güçlü sponsorluğuyla ve hastane-birim ve çalışan düzeylerinde bu bilincin edinilmesi ve yaygınlaştırılması ile, kalite iyileştirme hedefi üzerine bir konsensus sağlanması ile sağlanabilecek.

O halde sağlık hizmet saglayicilarini ele aldığımızda sürekli kalite iyileştirme kültürünün tüm çalışanlara yaygınlaşması, kalite’nin calisan’dan başlaması ve her çalışanın “once işimin kalitesini artırma sonra rutin işimin sürdürmekle mukellefim” bilincine kavuşmasını sağlamak için gerekli kalite denklemi bileşenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Standartları belirledikten sonra kalite iyileştirme konusunda teşvik edici rol ile kendini sınırlayan, kamu sektörü için makro kalite iyileştirme politikalarının gözlemcisi ve kalite iyileştirme projelerinin kolaylastiricisi bir merkezi devlet yönetimi,

• Her bir birimde devam eden kalite iyileştirme çabalarının aynı hedefe yürümesini(alignment) sağlamak üzere duzeyler arası işbölümü yapan ve kalite iyileştirme çabalarına sponsorluk eden, çalışanların kalite bilincine kavuşması için ihtiyaç duydukları eğitimi veren ve çalışanların kalite iyileştirme tekliflerini iletme yollarını olabildiğince açan hastaneler,

• Görevi “organizasyondaki kalite eylemlerine kolaylaştırmak, rehber, kalite projelerinin duplikasyonunu önlemek ve aynı hedefe yönlendirmek, çalışanlardan gelen kalite iyileştirme taleplerini iletmek ve eğitim ihtiyaçlarını gidermek” ile sınırlanmış kalite departmanları,

• işini en iyi bilenin ve işinin kalitesini geliştirmek için en büyük şansa sahip olanın bizatihi kendisi olduğu bilinci ile herhangi bir tereddüt yaşamadan işini geliştirme ile ilgili düşünce ve proje tekliflerini iletmesi gerektiği düşüncesini içselleştiren, kalite iyilestirme projelerinin merkeinde konumlanan çalışanlar.

Eğer bu bileşenler kalite iyileştirme için gönül birliği yapabilir, iletişim kanallarını sonuna kadar acabilirlerse sürekli kalite iyileştirme imkansız olmayacak. Fakat bunun için ciddi bir irade ortaya koymamız şart.

Zira biliyoruz ki; "Kalite hiçbir zaman rastlantı değildir. Her zaman yüksek bir niyetin, samimi çabanın, zekice yönlendirmenin ve kabiliyetli yönetimin sonucudur. Bir çok alternatif arasında yapılan akıllıca bir seçimi temsil eder (William A Foster)."

Mustafa Said YILDIZ

İç Denetçi