Astım tedavisinde devrim

Astım dünyadaki kronik hastalıkların en sık rastlananlarının başında gelir. İstatistiklere göre tüm dünyada 300 milyon astımlı var ve her yıl 180 bin insan astım yüzünden hayatını kaybediyor. Asıl önemli olan da astımlı hasta sayısının her on yılda %50 oranında artıyor olması. Gelişmiş ülkelerde ilkokul çağı çocuklarının %10-15’i astım hastası.

Astımın krizlerinin sebebi bronşların çeşitli uyaranların etkisiyle yaygın olarak daralmasıdır. Bu daralmanın bronşlar etrafındaki kasların kasılması, aşırı miktarda ve daha yapışkan salgı oluşumu, bronş duvarında ödem meydana gelmesi, bronş çevresinde yer alan damarların genişlemesi, bronşları döşeyen epitel hücrelerinin dökülmesi ve bronş duvarında iltihap hücrelerinin birikimi... gibi pek çok nedeni vardır.

Astım aynı zamanda tıbbın en iyi tedavi edebildiği hastalıklardan da biridir. Bugüne kadar bronşlarda meydana gelen bu daralmayı ortadan kaldırmak için nefes açıcı ilaçlar ve kortizon kullanılmakta idi.

Aşı tedavisi (immunoterapi) veya sprey şeklinde kortizon ile astımlıların %95’i uzun süreli olarak kontrol altına alınabilir. Ancak astım tamamen geçen bir hastalık olmadığı gibi, hastaların %5 kadarını da uygun tedaviye rağmen kontrol altına almak mümkün değildir.

Geçenlerde dünyanın en saygın tıp dergilerinden New England Journal isimli dergide astım tedavisinde yeni bir çığır açan bir araştırma yayınlandı.

İngiltere, Kanada, Brezilya ve Danimarka’da 18-65 yaşları arasındaki orta ve ağır astımlı 112 astımlı üzerinde yapılan çalışma, ‘termoplasti’ adı verilen tedavi yönteminin klasik astım tedavisine cevap vermeyen hastalarda astım krizlerini ve ilaç ihtiyacını belirgin şekilde azalttığını, hastaların yaşam kalitesinin arttırdığını kanıtlıyordu.

Termoplasti nedir?

Termoplasti olarak isimlendirilen bu yeni yöntem, bronşlara ısı uygulanarak bronşlar etrafındaki kas kütlesinin azaltılması prensibine dayanıyor.

Termoplasti, bronkoskop ismi verilen bir alet aracılığı ile lokal anestezi altında yapılıyor. Hastanın hastaneye yatması gerekli olmayıp, işlemden sonra evine gidebiliyor.

Bronkoskop bronşa yerleştirildikten sonra içinden bir kateter sokularak ucu bronş duvarına temas edinceye kadar şişiriliyor. Bundan sonra kateter aracılığı ile 10 saniye süreyle radyo frekans enerjisi verilerek bronşlar etrafındaki düz kasların 65 dereceye kadar ısınması sağlanıyor. 65 derecelik ısı, kaslar üzerinde herhangi bir hasar ve zarar oluşturmadan kas kitlesini küçültüyor. Termoplasti 40’ar dakika süren ve 9 hafta arayla tekrarlanan üç seansta tamamlanıyor.

Hastalar tarafından iyi tolere edilen bu yeni tedavi yönteminin bazı hastalarda tedaviden sonra geçici olarak astım semptomlarında artış olması dışında yan etkisi de saptanmamış.

Astımlılar için yeni bir umut

Şimdi bu yazıyı okuyan birçok astımlı, nefes darlığı çeken hasta ‘Bu tedavi bizde yapılıyor mu, kim hangi hastanede yapıyor, kaça yapılıyor, Emekli Sandığı; Bağ-Kur, yeşil kart masrafları karşılıyor mu?...’ diye gazetenin telefonlarını kilitleyecek.

Tekrar altını çizelim: Termoplasti Türkiye’de henüz uygulanmıyor. Yurt dışında bazı merkezlerde ‘deneme aşamasında’ olan bir tedavi yöntemi, özellikle de tedaviye cevap vermeyen ağır astımlılar ve ilaç tedavisine ciddi yan etkiler gösteren hastalar için yeni bir umut. Ancak, termoplastinin yaygın şekilde uygulanabilmesi için, yöntemin daha geniş çalışmalarla geliştirilmesi ve uzun vadedeki etkilerinin de daha iyi ortaya konması gerekiyor.

Netice şu ki, astımlıların biraz daha sabırlı olmaları lazım.

Prof. Dr. Ahmet Rasim KÜÇÜKUSTA-Star