Beyin ölümü gerçekleşen 11 yaşındaki Melike’nin kalbi durmadan organlarının alınmasına izin vermeyen savcı tartışma yarattı. Savcının itiraz gerekçesi olayın ‘adli’ olması. Ancak beyin ölümü vakalarının yüzde 32’sinin kaza, cinayet gibi adli olaylardan kaynaklandığına dikkat çeken uzmanlar, “Savcılar eğitilsin” diyor.
Gebze’de trafik kazasında yaralanıp Anadolu Sağlık Merkezi’ne kaldırılan Melike’ye iki gün sonra beyin ölümü tanısı konuldu. Aile organ bağışını kabul etti. Ölüm trafik kazası sonucu olduğu için hastane polisi olayı Gebze Savcılığı’na bildirdi. Savcı Mustafa Aksu beyin ölümü kararının gerçek ölüm olmadığını, organların alınamayacağını söyledi. Kısa süre sonra kalbi de durunca Melike organları alınamadan toprağa verildi.
Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Genel Koordinatörü Dr. Arif Kapuağası, Melike olayının ardından Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu’na hassasiyetlerini bildiren bir yazı gönderdikleri söyleyerek şöyle konuştu:
“Mevzuatlar sebebiyle, adli vakalardaki ölümlerden sonra yapılan organ bağışlarında ciddi sıkıntılar yaşıyorduk. Mevzuat yoruma açıktı. Bakanlık olarak, HSYK’ya sıkıntımızı dile getirdik. HSYK da genelge çıkarttı. Genelgede organ nakline öncelik verilmesi, olay yerinin fotoğrafları çekilip, bağışlanan organlar alındıktan sonra otopsi yapılması gerektiği belirtiliyor. Bu genelgenden sonra sorunlarımız azaldı. Ancak son olay bizi çok üzdü. HSYK bu sorunun bir kez daha yaşanmaması için yeni bir düzenleme daha yapacaktır.”
HSYK genelgesi açıkça belirtiyor halidir
Prof. Dr. Hakan Hakerİ (Sağlık hukuku uzmanı): Yaklaşık 5 bin hekime beyin ölümüyle ilgili eğitim verdik. Beyin ölümü kararı verilmiş bir kişi için savcıların sorun çıkartmadan ivedilikle organların alınması için gerekli çalışmaları yapması lazım. Zaten ülkemizde çok az olan organ bağışının önünün açılması gerek. Bu konuda savcılara da eğitim verilmeli. Savcılar böyle bir durumla karşılaşıldığında ne yapmaları gerektiğini bilmiyor.
Dr. Salİh Gülten (Organ Naklİ Koordİnatörlerİ Derneğİ ONKOD Başkanı): Beyin ölümü, mutlak bir ölüm halidir. Zaten organ nakliyle ilgili kanun ve HSYK’nın genelgesi adli bir vakada savcıların nasıl davranması gerektiğini açık biçimde ortaya koyuyor. Böylece bu tip vakada doktor ve savcı karşı karşıya gelmeyecek.
Koma skorlama: Tıbbi ölüm demek hukuken de ölüm hali
Dr.Eyüp Kahvecİ (Sağlık Bakanlığı Organ ve Doku Naklİ Ulusal Koordİnasyon Kurulu Üyesİ): Organ Nakli Yasası’ndaki tıbbi ölüm hali hukukta da ölüm olarak kabul edilir. Nöroloji, nöroşirürji, anestezi ve kardiyoloji uzmanlarınca oluşturulan kurul tarafından beyin ölümü kararı verilir. Beyin fonksiyonlarını gösteren bir ‘koma skorlama’ var. Sağlıklı bir insanın koma skorlaması 15 puandır. 7-8 puanın altı koma, 5 puan ve altı derin koma. Eğer 3 puan ve altı ise artık beyin ölümü gerçekleşmiş demektir. 3 puan tespiti yapıldıktan sonra, her hastanede bulunan ‘beyin ölümü tespit’ kurulu gelir ve vaka incelenip beyin ölümü tanısı konur. Beyin ölümü artık ölümdür, geri dönüş yoktur. Beyin ölümünden sonra kalp atışının hayati anlamı yoktur. Beyin öldükten sonra kalp makineye bağlı olsa da 24-48 saatte durur.
