Türkiye'de en çok beyin tomografisi çekiliyor

Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü İrfan Şencan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye genelinde hastanelerde çekilen radyolojik görüntülemenin, endikasyon, tetkik ve rapor açısından uygun yapılıp yapılmadığının belirlenebilmesi amacıyla Türk Radyoloji Derneği ile birlikte önemli bir araştırmaya imza attıklarını ve sonuçların rapor haline getirildiğini söyledi.

Araştırmanın, Türkiye'yi temsil edecek şekilde örnekleme usulüyle yapıldığını ve 44 üniversite, 85 kamu ve 71 özel hastaneyi kapsadığını belirten Şencan, radyolojik görüntüleme teknikleri içerisinde en çok kullanılan MR, tomografi ve momografinin incelendiğini ifade etti.

Şencan, yaklaşık 200'den fazla uzmanın radyolojik görüntü ve sonuçlarının uygunluk kalitesinin değerlendirdiğini anlatarak, bunun için ölçü olarak bilimsel kurulların oluşturduğu standartların baz alındığını kaydetti. Örnek tetkiklerin, hastanelerden rastgele seçildiğini dile getiren Şencan, şöyle devam etti:

"Hastanelerden çektikleri filmlerin seri numaraları istendi. Bunlar toplandı ve bilgisayardan rastgele çekildi ve ilgili filmin seri numarası ile hastaneden çekimlerin elektronik ortamda gönderilmesi talep edildi. Biz de onların kurumlarını kapatarak, ilgili branş uzmanına gönderdik ve değerlendirmesini istedik. Elde edilen sonuçlar, hastaneninkilerle eşleştirildi ve değerlendirildi."

-Araştırma ile hizmet kalitesinin artırılması hedeflendi

Bu araştırma sonrasında elde edilecek veriler doğrultusunda sağlık hizmet sunumunda hizmet kalitesinin artırılmasının hedeflendiğini vurgulayan Şencan, "Gerçekten çekilme endikasyonları doğru mu? Ultrasonla bakılacak birşey için gereksiz yere MR mı istenmiş? MR çekilmesi gerektiği halde, BT mi çekilmiş?' gibi soruların yanıtları arandı" dedi.

Bunun dışında, çekilen tetkikin doğru yapılıp yapılmadığının da incelendiği araştırmada, tetkike özel teknik özelliklerin uygunluğuna baktıklarının altını çizen Şencan, "Örneğin, 'kesit kalınlığı yeterli mi, kontrast miktarı ve kesit sayısı doğru mu?' gibi kriterler incelendi" diye konuştu. Şencan, araştırmada son olarak da görüntüleme sonrasında yazılan raporun yeterli olup olmadığının, tüm bildirimlerin yazılıp yazılmadığının araştırıldığını vurguladı.

-Cihazların yarısı 5 yaşın altında

Şencan, araştırmanın sonuçlandığını, ancak radyoloji uzmanları ile bilimsel değerlendirmesinin devam ettiğini belirterek, elde edilen sonuçlara ilişkin şu bilgileri verdi:

"Tomografi için yüzde 70 oranında hastanelerin polikliniklerinden başvuru yapılırken; yüzde 21'i acilden ve yüzde 8'i ise yatan hastalar için çekilmiş.

Cihazların yaklaşık yüzde 50'si beş yaşın altında, yüzde 33-43'ü 5-10 yıl arasında, yüzde 5-15'i de 10 yılın üstünde olduğu belirlendi.

Rapora göre, yüzde 36.1 ile Türkiye'de en çok beyin tomografisi çekiliyor. En çok tomografi isteyen servisler içinde acil ilk sırayı alırken; bunu nöroloji, beyin cerrahisi izliyor.

Tomografiler içinde beyinden sonra karın, göğüs çekiliyor. En çok baş ağrısı nedeniyle tomografi çektiriliyor. İkinci sırada ise kaza, düşme gibi travmalar nedeniyle tomografi isteniyor. Tüm tomografiler içinde en çok beyin için çekilenlerin tekrar çekilmesinin istendiği görülüyor. Tekrar edilenlerin üçte birini beyin tomografileri oluşturuyor. Tekrarların neden yapılmasının istendiğine bakıldığında ise tekrarların yüzde 40'ının yetersizlik değil takip için yapıldığı, diğer yüzde 40'ının tanıyı kesinleştirmek için çekildiği belirlendi."

-"Kayıt eksikliği bulunuyor"

Yapılanın, istenilen tetkik olup olmadığına bakıldığında ise "yüzde 16.8'inin uygun olmadığının tespit edildiğine işaret eden Şencan, "Bunun da ayrıntısına girildiğinde, en çok kayıt eksikliği dikkat çekti. Tetkikin neden çektirildiğinin kayda yazılmadığı belirlendi. Uygun bulunmayanların yüzde 12'sinin de kayıtları bulunmuyor. Bundan da ortaya çıktığı gibi Türkiye'de en önemli sorun, kayıt eksikliğidir" diye konuştu.

-Çekimlerin yüzde 85'i çekim standartlarına uygun

Teknik parametrelerin uygunluğu incelenen rapora göre, "yüzde 70-85'inde çekim standartlarının uygun olduğunu" vurgulayan Şencan, "Bunun yüzde 90'ın üstüne çıkartılmasını hedefliyoruz" dedi.

Şencan, çekim kalitelerinde kamu ya da özelde bir fark bulunmadığının altını çizdi.

"Tetkik sonrasında raporlanma aşamasında yeterince ayrıntının verilmeği" sonucunu elde ettiklerini ifade eden Şencan, bu konuda yüzde 30'un üzerinde eksiklik tespit edildiğini, bunun da tetkik tekrarına yol açtığını söyledi.

Şencan, Bilim Kurulları'nın araştırma sonuçları üzerinde hala çalıştığını sözlerine ekledi.