Kurban Bayramı'nda yurt dışından hayvan ithal etmek zorunda kalan Türkiye'nin, damızlık sığırda Türk markası oluşturulması için başlattığı Anadolu Alacası Geliştirme Projesi de bulaşıcı hastalık kıskacında. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, hayvancılığın geleceği adına önemli gördüğü ve övdüğü proje çökmek üzere. Daha önce de Konya'da yürütülen Anadolu Esmeri Projesi bulaşıcı hastalık nedeniyle sonlandırılmıştı. Güncel maliyeti yaklaşık 70 milyon lirayı bulan Anadolu Alacası Projesi'nin devam edip etmeyeceğine Tarım Bakanlığı karar verecek. Proje kapsamında bulaşıcı hastalığa yakalanan hayvanların ise 'kavurma' yapılması gündemde.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın hayvancılık alanındaki en önemli projelerinden olan ve Türkiye’de sadece Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde uygulanan projenin amacı, hayvancılıkta dışa bağımlılığı azaltarak ithal edilen spermalar yerine alternatif sperma üreterek Türkiye’ye özgü alaca ırkını geliştirmek. Projede olmaması gereken en temel olumsuzluk, hayvanların bulaşıcı bir hastalığa maruz kalması. Bunun için proje uygulayıcılarının her türlü tedbiri alması esas olarak görülüyor. 2001 yılında hayata geçen ve 750 hayvanın kullanıldığı projede yaklaşık 300 hayvan ‘Leptospirosis’ denilen bulaşıcı hastalığa yakalandı. Bin 200 hayvan kapasiteli Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’ndeki işletmede, belli aralıklarla hayvanlardan kan alınarak Veteriner Kontrol Araştırma Merkezi’nde kan tahlilleri yapılıyor. Enstitü, bulaşıcı hastalığa rağmen yurt dışından tanesi 18 bin liradan 36 donör (taşıyıcı) hayvanın daha alımını gerçekleştirdi. Şu an hastalığın bulaştığı hayvanların tek çare olarak ET ve Balık Kurumu’na verilerek ‘kavurma’ yapılması gündemde. Hastalık bulaşan hayvan etlerinin başka şekilde tüketilmesi mümkün değil. Devlet Palanlama Teşkilatı'nın desteklediği projenin Türkiye’ye maliyeti ise yaklaşık 70 milyon lira. Olayın ortaya çıkmasının ardından Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, konuyu araştırması için bir ekip görevlendirdi. Ankara’dan proje izleme komitesinden ekiplerin yanı sıra ve Adana‘dan Veteriner Kontrol Araştırma Enstitü Müdürlüğü’nden görevliler enstitüde inceleme başlattı.
Hayvanlardan alınan kan örnekleri Ankara’daki Etlik Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüsü’ne de gönderildi. Türkiye’de klasik yetiştirme metodunda üstün verimli bir inekten en çok yılda bir adet buzağı elde edilirken, proje sayesinde en yüksek verimli 32 baş verici inek, 8 baş yüksek verimli boğa sperması ile tohumlanarak her bir verici inekten 16 baş olmak üzere bir yılda toplam 512 baş buzağı elde edilmesi hedefleniyordu. Bu proje ile test edilmiş boğalardan üretilen spermalar kullanılarak, ülke genelinde suni tohumlamanın da yaygınlaştırılması ile Türkiye’nin ve yetiştiricilerin koşullarına uygun Anadolu Alacası sığırı geliştirilmesi hedeflendi. Ayrıca, proje kapsamında 10 ton ve üzerinde süt veren damızlık inek ve boğalar da bölge ve ülke çiftçisinin hizmetine sunuldu. Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Numan Kılıçalp, konuyla ilgili net bilgi veremeyeceklerini söyledi. Kılıçalp, ”Net bilgi verme durumunda değiliz. İlerde açığa çıkacak, ona göre de bilgi vereceğiz. Şöyle ya da böyle olacak deme şansımız da yok. Şu anda bulaşıcı hastalığın olup olmadığı yönünde test sonuçlarını bekliyoruz. Şu aşamada daha fazla bilgi veremeyiz.” ifadesini kullandı.
ANADOLU ALACASI GELİŞTİRME PROJESİ (AAGP) Anadolu Alacası Geliştirme Projesi (AAGP), Türkiye’de büyük bir sorun olan yüksek verimli damızlık materyal (inek, boğa, sperma) ihtiyacını ülke içinden, daha kısa sürede ve güvenilir bir şekilde çözmek amacıyla geliştirilmiş ve 2001 yılında Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde uygulamaya konulmuş bir sığır ıslahı projesi. Projede, yüksek verimli oldukları bilinen Siyah Alaca boğa ve ineklere ait genetik materyalden (sperma ve ovum) Embriyo Transferi (MOET: çoklu yumurtlatma ve embriyo transferi) tekniği kullanılarak embriyolar elde edilmekte, elde edilen bu embriyolar laboratuvarda değerlendirilmekte ve uygun olanlar taşıyıcı hayvanlara aktarılmakta. Böylece, geleneksel ıslah yöntemlerine göre daha kısa sürede ve daha çok sayıda damızlık hayvan üretimi yapılabilmekte.
LEPTOSPİROSİS Leptospirosis Hastalı: Sığır, koyun, keçi ve insanlarda görülen zoonoz bir hastalık. Bulaşma çiftleşme, inhalasyon, mikroplu materyalle direk temas, bulaşık su, yem, süt gibi gıdaların sindirim yolu ile alınması sonucu meydana gelir. Başlıca klinik belirtileri ateş, septisemi, sarılık, hemolitik anemi ve aborttur. Hastalık yüksek ateşle başlar. Bu dönemde leptospiralar kanda bulunur. Sonraki dönemde böbreklere ve karaciğere yerleşir. Suda, rutubetli zeminde ve hayvanların iç organlarında uzun süre canlı kalabilir. ‘Leptospirosis’ hastalığı, hayvanlarda üremeyle ilgili de sorun oluşturur.
