Defin raporları ve adli otopside yaşanan karmaşa hakkında

Defin işlemleri ve yerinde otopsi hizmetleri

Aile Hekimi meslektaşlarımız, bazı perifer ilçelerde ve beldeler de mesai dışında ‘’Hıfzıssıhha Kanununa’’ aykırı davranılarak geceleri de defin ruhsatı vermeye zorlanmaktadırlar. Daha da ileri giderek, defin ruhsatından sonra bu cenazelerin yine ‘’Hıfzıssıhha Kanununun 228 ve 230 maddelerinde cenaze nakillerinin özel bir izin ve şekilde tabutlanmasına ait maddelerini ‘’görmezden gelerek, minibüslerin bagajlarında taşınmalarına göz yumulmaktadır.

Hıfzıssıhha kanununun 216. maddesi defin nöbetlerini belediye hekimlerine, hekim yok ise hükümet tabiplerine vermiştir. Kanunlar ve genelgeler ile durum şöyle açıklanmaıştır. Konuyla ilgili; 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 215,216,217,218,219,220 ve 221 8216;inci maddelerinde ve de Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü 8217;nun 01.05.2000 tarih 5852 sayılı genelgelerinde; cenazelerin defni için defin ruhsatı düzenlenmesinin zorunluluğu ve kimler tarafından ne şekilde verileceğine açıklık getirilmiştir. Bu doğrultuda, ölü muayenesi ve defin ruhsatı düzenlenmesi işlemi aşağıdaki esaslara göre yapılmaktadır:

‘’ Ölünün muayenesi ve defin ruhsatı düzenleme işleminin, belediye tabibinin bulunduğu yerleşim yerlerinde, varsa bu tabiplerce yapılması esastır. Belediye tabibinin olmadığı yerlerde bu işlem, Ölüm olayı kişinin bağlı bulunduğu sağlık ocağı bölgesinde meydana gelmişse( ki aile hekimliği uygulaması ile bölge tabanlı hizmete son verilmiştir, sadece bu bile aile hekimine kayıtlı olmayan birine ölüm tutanağı düzenlemesinin ve defin ruhsatı vermesinin önünde bir engeldir) ilgili sağlık ocağı tabibince; değilse o yerleşim biriminde otopsi hizmeti vermek üzere görevlendirilmiş tabiplerce yerine getirilecektir.Sağlık Ocağı sistemi ortandan kalktığına göre ve toplumu ilgilendiren olaylar da sorumluluk ve yetki TSM lerde olduğuna göre, Bu tabiplerde TSM hekimleridir. Ölüme neden olan hastalık esnasında tedavi eden hekimin verdiği ruhsatname ise, ancak resmi hekimler tarafından onanarak geçerlilik kazanabilir (UHK 216).

Hükümet ve belediye tabipleri, gerek duyduklarında, kişiyi tedavi eden hekimden olum nedeni konusunda rapor isteyebilirler. Tedavi eden hekim bu raporu vermek zorundadır (UHK 217).
Ayrıca Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinde ilgili konulara atıf da bulunarak;
Uygulama yönetmeliği:-Çalışma saatleri;

MADDE 10
(5) Adli tıp kurumunun doğrudan hizmet vermediği ve hastane bulunan yerlerde yerinde otopsi dışındaki adli tıp hizmetleri hastaneler tarafından verilir. Yerinde otopsi mesai saatleri içerisinde toplum sağlığı merkezi hekimlerince yapılır. Yerinde otopsi hizmetleri, mesai saatleri içinde toplum sağlığı merkezi hekimlerince, mesai saatleri dışında öncelikle toplum sağlığı merkezi hekimleri olmak üzere aile hekimleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarındaki hekimlerin de dahil edilebileceği icap nöbeti şeklinde sunulur. (değ:11.03.2011 sayılı R.G) Hastane bulunmayan ilçe merkezleri ve entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde acil sağlık hizmetleri ile yerinde otopsi hizmeti dışındaki adlî tabiplik hizmetleri; mesai saatleri içinde aile hekimleri, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde ise ilçe merkezindeki, toplum sağlığı merkezi hekimleri, entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde çalışan hekimler ve aile hekimlerinin toplamı dikkate alınarak aşağıdaki gibi icap veya aktif nöbet uygulamaları şeklinde yürütülür.

MADDE 24
(5) Ölü muayenesi yapılan ve defin ruhsatı verilen kişilerin kayıtları defin ruhsatını veren makam tarafından müdürlüğe bildirilir. İlgili aile hekimi en kısa sürede bilgilendirilir. Mevzuatına göre ölü muayenesi ve defin ruhsatı cenazenin bulunduğu yerdeki belediye tabibi tarafından, belediye tabibi bulunmayan yerlerde toplum sağlığı hekimi, toplum sağlığı hekiminin bulunmadığı yerlerde aile hekimleri de ölü muayenesi yaparak gecikmeksizin defin ruhsatı verirler. Hekim bulunmayan yerlerde defin ruhsatı ilgili mevzuata göre gömme izin belgesi görevlisince veya yetkilendirilen diğer şahıslarca verilir.

Görüldüğü üzere Kanun ve yönetmelikler defin nöbetlerinin tutulmasında aile hekimlerine direk bir sorumluluk vermemektedir. Bu durum,tamamen sağlık idarecilerinin, politik baskılara boyun eğerek bizleri Belediye Başkanlıkları ile muhatap etmesinden oluşan bir sorun olarak karşımıza çıkmıştır. Bizleri adeta bir dolgu malzemesi gibi görmek istemelerinin bir sonucudur.
Sağlık Grup başkanlıklarına, TSM ne ve İSM ne ‘’ Adli ve Otopsi Nöbetleri’’ için verdiğimiz özel telefonlarımızın ve adreslerimizin Belediye Başkanlıklarına ve başka kurumlara verilmesi, hastane kapılarında asılması; Anayasamızın 20. Maddesinde özel hayatın gizliliği maddesini ihlal etmektedir. Biz özel bilgilerimizi sadece sözleşme imzaladığımız Valilik ve dolayısıyla Sağlık Müdürlüğüne bildirdik. Bu özel bilgilerimizin deşifre edilerek Belediyelerde ve karakollarda her memur ve çalışanın eline geçmesi yasalarımıza göre de bir suç teşkil etmektedir.

Bir mağduriyeti önlerken başka bir mağduriyeti başlatmamalıyız.Vatandaşın mağduriyetinin giderilmesi bizim mağduriyetimizi başlatıyorsa, ortada ters giden bir şeyler var demektir.Çalışmalarımızda haklarımızı koruyarak ve mesleğimizin hakkını vererek çalışırsak, üzülen taraf olmayız..
Her ölüm, adli bir olay şeklinde değerlendirilmelidir.. Bizlerin sadece fiziksel muayene yaparak ölüm sebebini tespit edebilmemiz çok zordur. Bu yüzden ölüm sebebini belirlemek ADLİ TIP KURUMUNUN görevidir. Biz sadece kişinin ölüp-ölmediğini tespit edebiliriz.

ANKAHED YÖNETİMKURULU