Yapılan bir çalışmada, iç hastalıkları ve anesteziyoloji yoğun bakım ünitelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu ödemeleri dikkate alındığında zarar ettiği saptandı.
Yoğun bakım üniteleri (YBÜ)nde verilen hizmetlerin bedelleri, hem hastane maliyetlerinde hem de sosyal güvenlik kurumlarının ödeneklerinde önemli bir paya sahip.
Türkiye’de 2012 verilerine göre 22 bin 340 yoğun bakım yatağı bulunuyor. Yaklaşık yüzde 10’luk bu yatak oranı ile YBÜ maliyetleri sağlığa ayrılan bütçede çok önemli bir yer tutuyor.
Türkiye’de YBÜ’lere ayrılan sağlık harcamaları ile ilgili net miktar bilinmiyor. Ancak Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde yoğun bakımlar, hastane yataklarının yüzde 10’u olmalarına rağmen maliyetleri hastane giderlerinin yüzde 20’sini oluşturuyor. ABD’de yoğun bakımlarda yatak başı maliyetteki büyüme, genel sağlık harcamalarındaki büyümeyi geride bıraktığı gibi, sağlık hizmeti maliyetlerindeki artışlar gayri safi yurtiçi hasıla büyümesini de geride bırakmaya devam ediyor.
Türkiye’de Sağlık Bakanlığının ilgili tebliğine göre YBÜ’lerin yatak kapasitesi, kabul edilecek hastaların özelliği ve klinik durumu, ilgili uzmanlık dallarının ağırlıklı oranı, sahip olduğu fiziki şartlar, bulundurulması gereken tıbbi araç-gereç ve donanım ile personelin niteliği, bünyesinde faaliyet gösterdiği sağlık tesisinin statüsü gibi ölçütler dikkate alınarak birinci, ikinci ve üçüncü basamak olarak seviyelendirilmiş durumda.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yoğun bakım ünitelerine paket program ile fatura ödemeleri yapılıyor. Buna göre YBÜ’ler kendi basamaklarında veya daha alt basamaklarda paket ücreti talep edebiliyor. Yapılan çalışmalarda SGK tarafından ödenen tutarların YBÜ’lerde verilen hizmeti yeterince karşılamadığı belirtiliyor. Ayrıca, mevcut ödemeler ile yeni bir YBÜ’nün kurulmasının mümkün olmadığı, mevcut yoğun bakımların ise kısmen idare edilebileceği belirtiliyor.
Yapılan bir çalışmada, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Gazi Hastanesi İç Hastalıkları YBÜ ve Anesteziyoloji YBÜ’lerinin maliyetleri hesaplandı.
Çalışmaya göre, üçüncü basamak yoğun bakım hizmeti veren İç Hastalıkları YBÜ; iki öğretim üyesi, iki yan dal araştırma görevlisi, dört iç hastalıkları araştırma görevlisi, 13 hemşire, dokuz hasta bakıcı, üç temizlik personeli ve dokuz yatakla 425 m2’de hizmet veriyor.
Yine üçüncü basamak yoğun bakım hizmeti veren Anesteziyoloji YBÜ; iki öğretim üyesi, iki yan dal araştırma görevlisi, iki anesteziyoloji araştırma görevlisi, 19 hemşire, dokuz hasta bakıcı, dört temizlik personeli ve dokuz yatakla 338 m2’de hizmet veriyor.
Çalışma süresi içerisinde İç Hastalıkları YBÜ’de 476, Anesteziyoloji YBÜ’de 379 olmak üzere toplam 855 hasta çalışmaya alındı.
Çalışmada her iki YBÜ’de yapılan bazı tetkikler ve uygulanan bazı tedavilerin maliyetleri açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulundu. Laboratuvar tetkikleri İç Hastalıkları YBÜ’de daha fazla yapılırken; cerrahi müdahaleler ve diğer bölümlerden konsültasyon isteme ise Anesteziyoloji YBÜ’de daha fazla yapıldı. Her iki YBÜ için medyan doğrudan ilk madde ve malzeme giderleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmadı.
Anesteziyoloji YBÜ’de postoperatif, intoksikasyon ve travma hastaları sıklıkla takip edilirken; İç Hastalıkları YBÜ’de metabolik, gastrointestinal, renal ve hematolojik sorunlara sahip hastalar sıklıkla takip edildi.
Çalışma sonucunda YBÜ’de oluşan maliyetlerin SGK tarafından yapılan ödemeler ile karşılanamadığı gösterildi. Çalışma süreci içerisinde İç Hastalıkları YBÜ için zarar 2 milyon 743 bin TL olurken, Anesteziyoloji YBÜ için 2 milyon 533 bin TL olarak bulundu.
Avrupa’nın farklı ülkelerinde yoğun bakım giderlerindeki en büyük kalem personel giderleri olurken, yapılan bu çalışmada en büyük gider kalemini yapılan tetkikler, ilaçlar ve sarf malzemeleri oluşturdu. Bu da Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde iş gücü maliyetinin daha ucuz olması ile açıklanıyor.
İlaç maliyetlerinin önemli gider kalemlerinden biri olduğu ve İç Hastalıkları YBÜ’de ilaç maliyetinin daha fazla olduğu gösterildi.
İskender Kara ve arkadaşları tarafından yapılan araştırma, Türk Anestezi ve Reanimasyon Dergisi’nde yayımlandı.
