Başka bir meslektaşınızın yaptığı tıbbi hatayı hastaya söyler misiniz? Nasıl söylersiniz?

Soru: Başka bir doktorun yaptığı tıbbi bir hatanın kurbanı olan hastalarla karşılaşıyorum sık sık. Kendilerine doğru bir tedavi uygulanmadığına dair düşüncemi onlarla paylaşmamı gerektiren etik bir yükümlülüğüm var mı? Ayrıca hastaya bunu söylemeden önce diğer doktorla konuşmam gerekiyor mu? Başka birini haksız yere suçlamadan bir insanı yapılan hatadan haberdar etme konusunda denge nasıl sağlanabilir?

Bu soruya yanıt veren New York City’deki Weill Cornell Tıp Fakiltesi’nde etikçi ve Columbia Üniversitesi’nde plastik cerrah Aviva Preminger, herkesin hata yapabileceğini, buna doktorların da dahil olduğunu söylüyor.

Yüzyıllar öncesinden kalan Hipokrat Yemini doktorları hastaya zarar vermemekle yükümlü kılıyor. Sorumluluğun bu yönü halledilince bu defa hastaya en iyi nasıl bir bakım yapılacağı sorusu ortaya çıkıyor. Bazen bu, hastaya rahatsız edici haberler vermeyi de içeriyor.

“İletişim ve anlayışlı olma hali tıpta etik ilke olmasa da hastaya kaliteli bir bakım sağlanması açısından gereklidir” diyor Preminger.

Bu sadece tıp açısından geçerli bir sorun da değil. Benzer etik kurallar diğer meslekler açısından da geçerli.

Preminger’e göre “zarar vermeme” ilkesi yeni doktorun eskisiyle irtibata geçmesini gerektiriyor. Böylece yeni doktor hastanın sağlık durumunu daha iyi anlayacak, dikkatli ve çatışma içermeyen bir sorgulama tarzıyla herhangi bir hatanın yapılmış olup olmadığını anlamak ve bir sonraki adıma karar vermek daha kolay olacaktır.

Bunun iki tür faydası vardır. Eğer hasta henüz herhangi bir zarar görmemişse diğer doktor uyarılmış olacak ve muhtemel bir hatadan ders çıkarılacaktır. O tedavi sonucu tıbbi sorunlar ya da öngörülmemiş yan etkiler meydana gelmişse de diğer doktora bu hatayı doğrudan hasta ile konuşma şansı verilmiş olacaktır.

Eğer eski doktorla irtibat girişiminden sonuç alınamıyorsa da iletişim bilgileri kontrol edilip güncellenebilir.

Hastayla konuşmaya gelince, bir hata ihtimalinden söz edip gereksiz endişe ve strese kapılmalarına neden olmamak gerekir.

Fakat hastanın sağlığı önceki doktorun ne yaptığını bilmesini gerektiriyorsa, örneğin tedavi gerektirecek bir sorun ortaya çıkmışsa bir hata yapılmış olduğuna dair haberi hastayla paylaşıp paylaşmama kararı yeni doktora aittir.

Sorunu çözmek için yapılacak en doğru şey mümkün olduğunca bilgi toplamaktır. Bu şekilde olup biteni anladığınızda bunun ihmal ve art niyet içermeyen basit bir hata olup olmadığına karar vermeniz daha kolay olacaktır. Ayrıca herhangi bir şeyin yolunda gitmemiş olması bunun doktor hatası olduğu anlamına da gelmez.

“Tıbbi hata ve tıbbi ihmal aynı şey değildir” diyor Preminger.

Benzer şeyler tıp dışındaki alanlarda da geçerlidir. İşle ilgili bir hata her zaman bir bireyin ihmali veya suistimali sonucu oluşmayabilir. Bazen kimsenin hatası değildir ve benzer hataların yapılmamasını sağlamak izlenecek en doğru yoldur.