Alışveriş bağımlılıkları içerisinde her nesnenin ayrı duygusal anlamları olduğunu ifade eden Yaşam Tasarım Merkezi’nin kurucusu Ebru Demirhan kadınlar için tutkudan bağımlılığa giden tehlikeli bir yol olduğunu vurguladı. Demirhan’la can alıcı sorunu konuştuk.
*Çanta, ayakkabı gibi bağımlılıkların sebebi nedir?
-Bağımlılık vazgeçememek demektir. Ve hatta vazgeçmek fikri bir şekilde aklına gelince bu fikirden hoşlanmamak demektir. Tüm bağımlılıkların kaynağı, kişinin babası ile arasındaki eksik duygunun tamamlanma ihtiyacıdır. Burada babanın nasıl davrandığını ya da nasıl biri olduğunu baz almıyoruz. Bir suçlama kültürü olmaksızın kişinin babası ile arasındaki eksik duyguları gözlemliyoruz. Kişinin babadan almak istediği ve alamadığı duygu ne ise sık tekrarlanan eylemler olarak hayatımızda yer alır. Ve duygu tamamlanamadıkça eylemin şiddeti artar. Böylece bağımlılıklar oluşur.
*Ayakkabı bağımlılığının kökeninde ne yatıyor?
Ayakkabı bağımlılığı köklenme ihtiyacı ile ilgilidir. Köklenmek, yani hayata ve bedene aidiyet sağlamak kişi için zorlaşıyorsa çok ayakkabı alma ihtiyacı gündeme geliyor. Bu konunun baba ile ilgisini soracak olursanız, bu ‘babaya aidim’ demektir ve ona güvenmekle ilgili hisler yeterli değilse ayakkabı bağımlılığı başlar.
*Çanta bağımlıları da dünya genelinde dikkat çekiyor...
Çanta bağımlılığına gelince ‘yanında taşıma’, ‘yanında hissetmek’ ihtiyacı ile ilgilidir. Çantanın içini ne ile istersek onunla doldururuz ve yanımızdan ayırmayız. Babanın içini istediğimiz duygularla doldurmak ve bu haliyle yanımızda olması ihtiyacı sonucu gelişen bağımlılıktır. Alışveriş bağımlılığında her nesnenin ayrı duygusal tanımları vardır.
*Birçok kişi, renk renk ayakkabı ve çantalara sahip... Hangi noktada bağımlılığa dönüşüyor, belirtileri nelerdir?
Kişi herhangi bir nesneyi almaktan vazgeçemiyor ve almadığı zaman gözüne uyku girmiyor ise bağımlılık etken demektir. Özellikle aynı tarz ve renkte birçok ayakkabı/çanta var iken benzerini alma arzusu yüksekse altında doldurulamayan duygular vardır.
Kişi bir ayakkabıyı beğendiğinde, numarası ayağına olmuyorsa bile alıyorsa konumuz bağımlılıktır. Sadece almış olmak için alıyorsa yine konumuz bağımlılıktır
Çözümü nasıl sağlıyorsunuz?
Öncelikle babaya ait kavramlar üzerinde çalışıyoruz. Her ne olduysa babayı affetmeye niyet etmek ve bir arada olmanın hayrını görmeye çalışmak tüm bağımlılıklar için önemlidir. Konunun çözümü için önemli bir adım da kişinin babasını seçtiğini bilmesi ve tüm seçimleri için kendisini affetmesidir. En sağlıklı yaklaşım, ‘Babamdan öğrenmem gerekeni öğrenmeye niyet ediyorum’ bilincini kazanmaktır. Suçlamanın değeri yoktur.
Ayağa olmayan ayakkabı neden alınır?
O ayakkabı kullanılmak için alınmıyor. Ayakkabı alınır, bir zaman ayakkabılıkta durur, bir başkasının ayaklarına doğru yollanır zamanı gelince. Yine aidiyetsizlik vardır. Kendi için almış, onu giyemeyeceğini bilmiş yine ona sahip olmuştur. Ve artık o başkasınındır. Muhtemelen de babası ile köprüyü daha sağlıklı kuran birisindedir.
Bu tür bağımlılıklar en çok kimleri etkiliyor?
Bu tür bağımlılıkların yaş aralığı yoktur. 30 yaş civarında kadınlarda daha fazla görülmektedir çünkü kendi parasını kazanma ya da daha rahat alışveriş yapma özgürlüğüne sahip oluyorlar. Bu nedenle kendini daha çok bu aralıkta gösteriyor. 40-50’li yaşlarda da devam etmektedir.