Son yıllarda çok sık görülen Alzheimer; hafıza, düşünme ve davranış yetilerinde ortaya çıkan bir demans (bunama) türüdür. Genelde semptomlar; yavaş ve hafif şiddette görülmeye başlar ama zamanla günlük rutinleri dahi etkileyebilecek kadar şiddetlenir. Gelişen teknoloji ve kalitesi artan yaşam şartları, beklenen insan ömründe ciddi bir artışa sebep oldu. Yaşlanabiliyor olmakla beraber ileri yaş rahatsızlıklarıyla karşılaşma oranı da arttı. Alzheimer, en trajik ileri yaş rahatsızlıklarından biridir ve demansın (bunama) en sık görülen formudur. Davranış bozuklukları ile başlar, hafıza kaybı ile devam eder ve artan nörolojik semptomlar sebebiyle ölümle sonuçlanır. Alzheimer'ı tetikleyen birçok faktör arasından öne çıkanları şöyle sıralayabiliriz:
1-YAŞ
Yaş ve amloid miktarı artışı arasındaki ilişki henüz tam olarak keşfedilemedi. Ancak yaş ilerledikçe Alzheimer'a yakalanma riskinin arttığı biliniyor. Hatta bilim adamlarının yaptığı çalışmalara göre; 65'inci yaştan sonra bu risk, her yıl iki katına çıkıyor. 85 yaş ve üzeri kişiler için ise durum çok daha dramatik. 85'ten sonra her yıl bu duruma yüzde 50 daha fazla risk ekleniyor.
2-GENETİK MİRAS
Genetik miras, Alzheimer hastalığı için son derece önemli bir faktör. Alzheimer'ın çeşitli formları var. Eğer hastalık genetik miras sebebiyle ortaya çıkmışsa bu tipe, 'aile tipi' (famillial type) denir. Aile tipi Alzheimer'ın belirtileri 50'li yaşlarda başlar. Dominant bir gen eğer aile bireylerinde çocuklara geçiyorsa bu hastalık doğrudan ortaya çıkabiliyor. Hatta genetik miras ile ortaya çıkan Alzeihmer hastalığı aslında geç yaşta olması gerekirken, genetik faktörler sebebiyle erken yaşta oluşuyor.
3-KAFA TRAVMALARI
Daha önce kafa travması geçirerek bilincinizi kaybettiyseniz, ileri yaşlarda Alzheimer'a yakalanma riskiniz ciddi oranda artmış demektir. Kafatasına alınan şiddetli darbeler sağlıklı beyin hücrelerini kötü etkiler. Bu sebeple hayatınız boyunca özellikle riskli aktiviteler yaparken başınıza darbe almamaya özen gösterin.
4-DİYABET
Japonya'da yapılan bir çalışma, Tip 2 diyabet ile Alzheimer arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu ortaya çıkardı. Binden fazla kişinin katıldığı araştırmanın sonucunda; Alzheimer, şeker hastası olanlarda iki kat fazla görüldü. Diyabet sadece Alzeihmer hastalığı oluşumuna sebep olmuyor, ayrıca damarların da yapısını bozarak vasküler demans denilen damar hastalığı zemininde gelişen bunamaya da sebebiyet veriyor.
5-KARDİYOVASKÜLER RAHATSIZLIKLAR
Alzheimer hastalarının dörtte üçünün kardiyovasküler rahatsızlıklar da taşıması, bilim adamlarını Alzheimer ve kardiyovasküler hastalıklar arasında kuvvetli bir bağ olduğu düşüncesine itti. Bu konuda yapılan araştırmalar devam ediyor. Ancak beta-amiloid üretiminde kolesterol ve kan seviyesinin oynadığı öncü rol, bu ilişkinin varlığını adeta ispat ediyor. Kolesterol seviyeleri arttıkça bu hastalığın derinliği ve şiddeti aynı oranda artış gösteriyor.
HASTALIĞIN HENÜZ BİR TEDAVİSİ YOK
Alzheımer hastalığı, ilk olarak 1906 yılında Alman psikiyatrist Alois Alzheimer tarafından tanımlandı ve onun ismiyle anılmaya başlandı. Hastalığın belirtileri erken yaşlardan itibaren ortaya çıkabilir ama 65 yaş üzeri kişilerde tanı konabilir. Bu hastalığın henüz bir tedavisi yok. Ancak bilim adamları tedavi edici yöntemler ve belirtileri erken teşhis ederek, hastalığın ilerlemesini yavaşlatacak teknikler üzerinde çalışmaya devam ediyorlar. Çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan kalp rahatsızlıkları ya da kanser kadar değilse bile, Alzheimer da ölümle sonuçlanan rahatsızlıklar arasında bulunuyor. Yapılan araştırmalara göre dünya üzerinde 26 milyondan fazla kişi Alzheimer ile mücadele ediyor. 2050 yılı için beklenen hasta sayısı ise oldukça yüksek. Bilim adamları, 2050 yılında dünya nüfusunun yüzde 1'inden fazlasının Alzheimer hastası olacağını öngörüyor.
