Medimagazin logo

İnme (Felç) nedir? Belirtileri nelerdir?

İnme beyne kan akımını sağlayan damarlardan birinin aniden tıkanmasıyla birlikte, beyne giden kan akımının gidişinin yavaşlaması ya da durması sonucunda meydana geliyor.
İnme (Felç) nedir? Belirtileri nelerdir?
Abone Ol:
Medimagazin google abone ol

İnme, dünyada kalp hastalığı ve kanserden sonra gelen en önemli ölüm nedenlerinden bir tanesi. ABD’de dakikada ortalama bir kişi inme geçiriyor; üç dakikada bir kişi de inme nedeniyle yaşamını yitiriyor. Erişkin nüfusta en önemli sakatlık nedeni olan inme, bir beyin damar hastalığı. 
 

Nedenleri neler?
Hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, sigara içimi, yüksek kolesterol ve geçici iskemik ataklar inmeye neden olan risk faktörleri arasında yer alıyor. İnme vakaları içinde daha kısıtlı bir yere sahip olan beyin kanamalarının en önemli nedeni ise kontrol edilemeyen hipertansiyon. Beynin damarlarındaki baloncuklar, damar yumakları gibi kalıtsal hastalıklar da beyin kanamalarının nedenleri arasında yer alıyor. Beynin bir yerinde uzun süre sessiz kalan bu damar yumakları günün birinde aniden kanayabiliyor. Daha yaygın bir inme türü olan tıkayıcı inmeler 5 kategoride değerlendirilebiliyor. 

En önemli kategoriyi kalp kaynaklı tıkanmalar oluşturuyor. Kalp içinde oluşabilecek pıhtılar yerinden koparak beyin damarlarını tıkayabiliyor. Örneğin enfarktüs geçirmiş kalpte, belli bir bölümde kalp kası fonksiyonunu kaybedebiliyor. Bunun sonucunda kalp etkin bir şekilde kasılamayacağından orada pıhtı birikebiliyor. Oluşabilecek bir ritim bozukluğunda bu pıhtı kalpten fırlayıp beyne gidebiliyor. İkinci önemli kategori, beyni besleyen büyük damarlarda görülen problemler. Şah damarı denilen karotis ve arka tarafta da vertebral arterler olarak adlandırılan ve beynin arka bölgeleri ile beyin sapı ve beyinciği sulayan damarlarda oluşan sorunlar da inmeye neden oluyor. 

Üçüncü kategori beynin derin bölgelerini sulayan küçük damarlarda yaşanan sorunlar. Örneğin diyabet, yüksek kolesterol ve hipertansiyon gibi damar yatağını bozan kronik hastalıklar buna yol açabiliyor. Büyük bir damar yavaş yavaş tıkanırsa, sağlam kalan damarlar tıkanan damarın alanını da beslemeye başlıyor ama küçük damarlarda bu gerçekleşmiyor. Dolayısıyla küçük damarların ani tıkanmasıyla besledikleri bölge tamamen kansız kalabiliyor. Bunun nedeni, hipertansiyonun yıllar boyunca uç damarlarda yaptığı olumsuz ve tahrip edici etkiler. 

Dördüncü kategori ise ender görülen nedenlerden oluşuyor. Bu gruptaki hastalar iyice incelendiğinde kalıtımsal hastalıklar, romatizmal hastalıkların bir parçası şeklinde oluşan damar problemleri veya kanın pıhtılaşması ile ilgili hematolojik problemler bulunabiliyor. Bunun yanında büyük damarların aniden yırtıldığı diseksiyonlar da bu gurupta değerlendirilebiliyor. Diseksiyonlar genç yaş grubunda önemli bir inme nedenini oluşturuyor. İnme, yaşlılık hastalığı olarak algılanmamalı. Bu hastalık çocukluk çağında da görülebiliyor. Diseksiyonlar, çocukluk çağı inmelerinin önemli nedenlerinden. Doğumda bile ortaya çıkabiliyor. 

Son grubu ise nedeni bilinmeyen inmeler oluşturuyor. Bu grup, tıkayıcı inmeler içinde yüzde 10-30 kadar bir yer tutuyor.

İnme nasıl ortaya çıkar? 
Her yıl bin kişiden 7’si bu felaketle karşı karşıya. Ortaya çıkış nedenleri iki ana grupta toplanır. Birincisi tıkanma, beyne giden damarların veya beynin içindeki damarların çeşitli şekillerde tıkanması veya daralması. İkinci mekanizma ise beyin dokusu içinde meydana gelen kanamadır. 


İnmenin belirtileri nelerdir?
Gelip geçici görme bozuklukları, tek tarafta ani görememe veya görme alanının bir kısmını görememe, konuşmada bozukluk; ani gelişen konuşamama, anlamsız konuşma veya sarhoşvari konuşmalar, vücudun bir yarısında ani kuvvet kaybı gibi belirtiler olur, bu belirtiler birkaç dakika içinde geçse bile önem taşır. Biz bunlara öncü belirtiler, geçici ataklar diyoruz. Eğer bunlarda önlem alınırsa kalıcı olmaktan kurtulup tedavi edilebilir. 


Önlemek için neler yapılabilir? 
Birtakım risk faktörleri önlenebilir. Genetik faktörlerin dışındaki sigara, yüksek tansiyon gibi pek çok hastalık için risk faktörü olan hepimizin bildiği başlangıçtaki risk faktörleri önlenebilir. İnmenin kesin tedavisi yoktur. Çok erken dönemde (ilk 3 saat) damar açıcı ilaç dışında geçici bulguları olan hastaların hızlı değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi önem taşır. İlk 3 saatte damar açıcı ilaç (tromboliz) hayat kurtarıcı olabiliyor.

Kimler risk altında?
Beslenme tarzı bozuk olanlar, örneğin yağdan zengin beslenenler, sigara içenler, kilolu, diyabetik kişiler.

Yaş önemli mi?
Her yaşta olabilir. Ancak damarların tıkanma riski belirli yaşlardan sonra daha yüksektir. 

Sigaranın rolü nedir?
Sigara tüm damarları olduğu gibi beyin damarlarında da dönüşü olmayan bozukluklar, kalınlaşmalar, elastikiyetin bozulması, plakların oluşmasına neden oluyor. 

Nasıl ortaya çıkıyor?
Beyin, vücudun yüzde 2’sini kaplar ama kanın yüzde 20’sini kullanır. Beyin 4 ana damardan beslenir. Bunların tıkanıklığı ya da daralması yüzde 50 - 60’a kadar kabul edilebilir bir oran. Ama yüzde 60’ı geçince tedaviye ihtiyaç var.

İnmeden korunmak için bunları mutlaka yapın:  

  • Bol bol su için. Günde 3 – 3,5 litre su içmek - özellikle 45 yaşından sonra- inme riskini azaltan basit bir önlem.
  • Yüksek tansiyon, diyabet hastasıysanız veya yüksek kolesterole sahipseniz kişisel risk faktörlerini bilerek kontrol altına alın.
  • Eğer damarsal bir hastalığınız varsa mutlaka her sene check – up yaptırın.
  • Düzenli egzersiz de dolaşımı hızlandırarak inme riskini azaltıyor.
  • Tansiyonunuz düşük tutmak için sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olun.
  • Özellikle kalpte ritim bozukluğu olan hastalar, inme gelişim riskleri çok yüksek olduğundan ömür boyu kan sulandırıcı ilaç tedavilerine uymalıdır.

Tedavisi nedir  ?
İnme mutlaka hastaneye başvurmayı gerektiren acil bir durumdur . Akut dönemde genellikle bir süre hastanede  yatırılarak tıbbi  tedavi uygulanan  ve  hayati fonksiyonları  stabil hale getirilen hastada ,  bir an önce  rehabilitasyon tedavisine başlaması gereklidir .Rehabilitasyon tedavisine  ne kadar erken başlanırsa sonuçlar o kadar yüz güldürücü olur..  Eger  felcin   nedeni  beyinde  pıhtı oluşumuna  bağlı  damar tıkanması ise,  inmeyi takip eden  ilk bir kaç gün içinde   rehabilitasyona hemen  başlanabilir .  Eğer felcin  sebebi  beyin damarlarında oluşan kanama ise, kanamanın durduğundan   kesin emin olmak için 1-2 hafta beklemek gerekebilir.

Rehabilitasyon tedavisi nedir?
Rehabilitasyonun tedavisinin  amacı inme geçiren hastaya  bir an önce   kaybettiği gücü ve hareket  kabiliyetini  tekrar kazandırmak , günlük yaşam aktivitelerinde  bağımsız olmasını sağlayıp, yaşam kalitesini artırmaktır.

 Hastanın yeniden yürüyebilmesi, feçli elini ve kolunu kulanarak günlük işlerini yapabilmesi, konuşma bozukluğunun giderilmesi,  hareketsiz kalan  eklemlerinde kireçlenme ve kaslarda sertleşme gibi sorunlara engel olunması, yatak  yaralarının önlenmesi, hastanın günlük yaşantısında kimseye ihtiyaç hissetmeden  hareket edebilmesi,  sosyal yaşantısına   tekrar kavuşması,  rehabilitasyon tedavisinin temel amaçlarıdır.

İyileşme süreci ne kadar sürer?
En hızlı iyileşme dönemi inmeyi takiben ilk 6 ay içinde olup, iyileşme sürecinin  yavaşlayarak  da olsa   2 yıl boyunca devam ettiği  bilinmektedir. İnme sonrasındaki  tedavi sürecinde beynin etkilenen bölümünün lokalizasyonu, ve büyüklüğü ,hastanın yaşı,  aile desteği  ve sosyoekonomik düzeyi, hastanın varolan diğer hastalıkları ve en önemlisi de   iyileşme isteği ve kararlılığı   sonucu etkileyen faktörlerdendir.

Rehabilitasyon tedavisini kimler uygular?

Rehabilitasyon tedavinin başarısı için deneyimli bir ekip ve yeterli  teknik donanım  gereklidir.  Tedavi, rehabilitasyon ekibi tarafından yapılmalıdır. Bu ekipte;  fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı, fizyoterapistler, rehabilitasyon hemşiresi, ortez ve protez teknisyeni, iş ve uğraşı terapistleri, sosyal danışman ve psikolog bulunur. Akut dönemde  hastanede  yatarak başlanan tedaviye ilerleyen dönemlerde ayaktan devam edilir. Tedavi sürecinde iyileşmenin derecesi   hastanın aile desteği  ve  iyileşme isteğinin yanısıra  rehabilitasyonu uygulayan  ekibinin bilgi ve deneyimi  ile de  çok yakından ilgilidir.

 

 

 

 

i̇nme
(felç)
nedir?
belirtileri
nelerdir?
Bu habere ilk yorumu siz yapabilirsiniz...
Yorum Yaz
0/300

Bu haberler de ilginizi çekebilir