Hemşirelik eğitiminde Gazi'den bir ilk

Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Ayişe Karadağ, “Hemşirelik eğitimi konusunda Türkiye’de bir ilke imza atarak öğrencilerimize tamamiyle insan özelliklerine sahip simülatörlü maket üzerinde 2010-2011 eğitim-öğretim yılında uygulamalı eğitim vermeye başlıyoruz. Bu sayede öğrencilerimizi geleceğe daha donanımlı ve deneyimli olarak hazırlayabileceğiz” dedi.

Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Yüksekokulu bünyesinde toplam 10 maket üzerinde öğrencilere uygulamalı eğitim veriliyor. Eğitim salonu adeta bir acil servis şeklinde dizayn edilmiş durumda. Eğitim salonunda bulunan simülatörlü maket ise öğrencilere canlı bir insan üzerinde yapılabilecek tüm uygulamalara imkân tanıyarak eğitime büyük katkı sağlıyor. Sistem tamamen Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi öz kaynakları ile oluşturularak öğrencilerin eğitim hizmetine sunulmuş durumda.

Simülatörlü maket ve bu maket üzerinde yapılan eğitim çalışmaları konusunda bilgi veren Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Ayişe Karadağ, Sağlık Bilimleri Fakültesinin henüz iki yıllık bir geçmişe sahip çok genç bir fakülte olduğunu, buna karşın hemşirelik bölümünün ise tıp fakültesi içerisinde yaklaşık 10 yıldır eğitim hizmeti verdiğini söyledi. Karadağ, bölümlerinin sağlık disiplinlerindeki uygulama alanının insan olduğunu belirterek, “İnsanlarda canlı dokular üzerinde uygulamalar yapıyoruz.

Ancak insan üzerinde uygulamalar yapmanın bazı dezavantajları var. Bunlardan biri, öğrenciler hastalar üzerinde uygulama yaparken endişe yaşıyorlar. Zarar veririm, yanlış yaparım, diye korku yaşıyorlar ve bu, öğrencinin girişimde bulunmasını, deneyim kazanmasını olumsuz yönde etkiliyor. İkinci olumsuz yönü ise hasta açısından. Deneyimsiz, yeterli deneyim kazanmadan hasta üzerinde uygulama yapmak hasta güvenliğini tehdit edebiliyor” dedi.

İnsan üzerinde yapılabilecek tüm uygulamalar yapılabiliyor
Simülatörlü maketler ile verilen eğitim sayesinde öğrencilerin hem hastaya zarar verme korkusunu aştıklarını hem de ileride yapmaları gerekecek uygulamalar konusunda önemli tecrübeler edindiklerini ifade eden Karadağ, “Bu simülatörlü maketler, bu görüşlerden yola çıkarak hazırlanmış sistemlerdir. Yeni aldığımız bu maketin özelliği insan organizmasına en yakın özelliklere sahip olması.

Derisiyle, solunum, kardiyovasküler, sindirim, boşaltım sistemleriyle, aklınıza gelebilecek bütün sistemlere sahip. Bu sistemler bilgisayar aracılığıyla organizmanın hastalıklara verebileceği tüm tepkileri verebilme özelliğine sahip.

Dolayısıyla tek kelimeyle özetlersek öğrencilerimizle, bir insan üzerinde yapabileceğimiz bütün uygulamaları, aynı şekilde bu maketler üzerinde yapabiliyoruz” şeklinde konuştu.

Maketler üzerinde yapılan uygulama çalışmaları konusunda da bilgiler veren Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Ayişe Karadağ , “En basitten başlayarak örnek verecek olursak; kan alabiliyoruz, serum takabiliyoruz, ilaç uygulayabiliyoruz, idrar sondası takabiliyoruz, tansiyon ölçebiliyoruz, suni solunum yapabiliyoruz. Biraz daha karışık uygulamalardan bahsedersek solunum tüpü takabiliyoruz, hastayı entübe edebiliyoruz, hatta zor entübasyon dediğimiz dilin solunum yollarını tıkadığı, solunum yollarında ödemin olduğu bir senaryo bile bu simületörde mevcut olan bir program. Bu sayede öğrencilerimize zor entübasyonları da yaptırabiliyoruz. Akciğer seslerini, kalp seslerini, bağırsak seslerini dinleyebiliyoruz. Diyelim ki kalbi durdu, şok verebiliyorsunuz, yeniden yaşama döndürebiliyorsunuz. Yaklaşık 2 bin 500 tane değişik aritmi çeşitdi var. Öğrenciler bunu bilgisayar ekranında görebiliyor” dedi.

Eğitimciler yeni senaryolar ekleyebiliyor
Eğitimciler olarak simülatörlü maket çalışmalarında mevcut uygulama senaryolarına yeni senaryolar ekleyerek öğrencilerin eğitim düzeylerini daha da üst seviyelere çekebildiklerini sözlerine ekleyen Karadağ, “Makete siz eğitimci olarak yeni senaryolar ekleyebiliyorsunuz. Öğrencinin neyi öğrenmesini istiyorsanız, bunu senaryo olarak yazıp programını ekleyebiliyor ve öğrencinin onu öğrenmesini sağlayabiliyorsunuz. Yine öğrencinin hastanın solunum tiplerini, seslerini ayırt etmesini sağlayabiliyorsunuz. Radyolojik incelemeleri görmek mümkün oluyor. Bir akciğer filmi çekip ekranda o senaryoya uygun bir görüntü nasıl olur, bunu maket üzerinde görmeniz mümkün oluyor” diye konuştu.

Serbest çalışma imkânı
Sistem öğrencinin kendi kendine çalışmasına da olanak sağlıyor. Siz öğrencinin bağımsız çalışmasını sağlamak için serbest bırakabiliyorsunuz. Sistem, öğrenci çalışırken video kamerayla kayıt yapıyor. Ardından siz öğrencinin hangi uygulamaları yaptığını, ne kadar doğru yaptığını, nerelerde yardıma ve desteğe ihtiyacı olduğunu yanında olmasanız da geriye dönük olarak inceleyebilme şansına sahip oluyorsunuz. Bu da elbette ki öğrenci eğitiminin kalitesini artırıyor.

Türkiye’de hemşirelik eğitimi konusunda bir ilk
Simülatörlü maket eğitiminin hemşirelik eğitimi konusunda Türkiye’de ilk kez Gazi Üniversitesi bünyesinde kullanıldığını vurgulayan Karadağ, “Bizim için önemi şu. Bu simülatörlü eğitim maketi sistemi Türkiye’de hemşirelik eğitiminde ilk kez kullanılıyor. Türkiye’de ise ilk kez Gazi Üniversitesi Hemşirelik Bölümünde 2010-2011 eğitim-öğretim yılında simülatörlü maket ile eğitime başlamış olacağız” dedi.

Doç. Dr. Karadağ, simülatörlü maket eğitim programlarının rastgele belirlenmiş programlar olmadığını ifade ederek, “ Simülatörlü maket eğitiminde kullanılan senaryolar gelişigüzel seçilmiş değil, Dünya Sağlık Örgütü ve diğer uluslararası örgütler tarafından belirlenmiş senaryolardır. Eğer bu protokollere uygun girişimde bulunursanız olumlu cevap alabiliyorsunuz. Protokollere uymadığınız takdirde maket uygulamanıza olumsuz tepki veriyor ve uygulamanız başarısız oluyor. Bu, öğrencilerin en son bilgiler çizgisinde eğitim almalarını sağlıyor” şeklinde konuştu.

İstenirse yapılabilir
Simülatörlü maket eğitim programı ve bunun için gerekli olan sistemin kurulmasının düşünüldüğü kadar ağır bir maliyeti olmadığını ifade eden Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Ayişe Karadağ sözlerini “Biz Gazi Üniversitesi olarak, kendi imkânlarımızla bu sistemi rahatlıkla öğrencilerimizin eğitimine sunduk. Bu sistemin oluşturulması düşünüldüğü gibi çok yüksek bir maliyet gerektirmiyor. Türkiye’de ilk biz olarak hemşirelik eğitimi konusunda bu sistemi kurup hayata geçirdik. Dileğimiz bunun yaygınlaşarak ülkemiz genelindeki diğer üniversitelerde de hayata geçirilerek eğitim kalitesinin daha da yükselmesine katkı sağlanması. Gerektiğinde bu konudaki tecrübelerimizi seve seve paylaşmaya hazırız” şeklinde sona erdirdi.