Organ naklinde olmazsa olmaz

ERÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Patıroğlu, immünolojinin bağışıklık sistemini inceleyen bir bilim dalı olduğunu söyledi.
Halk arasında çok fazla bilinmeyen immünolojinin organ ve doku nakillerinde önemli bir görev üstlendiğini ifade eden Patıroğlu, doku uyumlarının “doku tiplendirme laboratuvarlarında” araştırıldığını kaydetti.

 

Bir insanın kan ve doku grubunun kimliğini belirlediğini, doku uyumunun akraba olmayan insanlarda 40-50 binde bir olduğunu dile getiren Patıroğlu, şöyle devam etti:
“Kemik iliği nakillerinde mutlaka alıcı ve verici arasındaki doku uyumu tam olmalıdır. Aksi halde alıcıda çok ciddi problemler ortaya çıkabilir. Tam uyumlu vericilerin en ideali kardeşlerdir. Kardeşler arasında dörtte bir ihtimalle tam, dörtte iki ihtimale yarı yarıya, dörtte bir ihtimalle de uyumsuzluk söz konusudur. Kardeşler dışında anne, baba, hala, dayı veya nadiren kuzenler de uyumlu olabilir. Ülkemizde akraba evliliklerine çok sık rastlıyoruz.

 

Akraba evliliği yüzde 21 oranında. Özellikle batıdan doğuya doğru gidildikçe bu oran daha da artıyor. Biz, hekimler olarak genetik geçişli hastalıkların artmasına yol açması nedeniyle bu tip evlilikleri onaylamıyoruz. Ancak, akraba evliliği aile içindeki doku uyum şansını artırıyor.”

 

"ADETA ZAMANLA YARIŞIYORUZ"


Kadavradan yapılacak organ ve doku nakillerinde zaman kaybedilmemesi gerektiğine dikkati çeken Patıroğlu, şunları kaydetti:
“İyileşme umudu olmayan, solunum cihazına bağlı olarak yaşayan hastaların beyin ölümü gerçekleştikten sonra kısa süre içinde karaciğer, böbrek gibi organları fonksiyonunu yitirmeden alınmalı ve ihtiyacı olan hastalara nakledilmelidir. Doku uyum testlerinin de bu süreçte çok hızlı yapılması gerekir. Adeta zamanla yarışıyoruz.”

 

Doku uyumlarını genellikle kan testiyle belirlediklerini ancak kadavra nakillerinde dalak ya da lenf düğümlerinin incelenmesi ile de doku gruplarının belirlenebildiğini dile getiren Patıroğlu, şöyle konuştu:
“Gaziantep, Kahramanmaraş gibi çevre illerden organ bağışı yapıldığı zaman da doku uygunluk testleri bizim laboratuvarımızda yapılıyor ve sonuçlar Sağlık Bakanlığına bildiriliyor. Bakanlık da organları en uygun alıcı için bir sıra dahilinde nakil merkezlerine yönlendiriyor. Bu suistimale açık bir konu olması nedeniyle akraba olmayan alıcı ve vericilerin kesinlikle birbirlerini tanımamaları gerekiyor.”

 

İŞİN MUTFAĞINI YÖNETİYORUZ
 

Türkan Patıroğlu, doku tiplendirmesi ile uğraşan hekimlerin organ ve doku nakillerinde işin mutfağını yönettiklerini belirterek, “Yemeğin yapımı ve sunumu kadar mutfağı da önemlidir. Bizler mutfakta çalışıyoruz” dedi.

 

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Organ Nakli ve Diyaliz Hastanesinde 1995 yılından beri böbrek nakli yapıldığını, daha sonra erişkin kemik iliği nakillerinin yapılmaya başlandığını ve en son olarak da 2011 yılında çocuk hastanesi bünyesinde 5 yataklı kemik iliği transplantasyon ünitesinin açıldığını ifade eden Patıroğlu, hastanelerinde ayrıca karaciğer ve kornea nakillerinin de yapılabildiğini anlattı.

 

Patıroğlu, doku tiplendirme laboratuvarının en çok kemik iliği nakilleri konusunda çalıştığını dile getirerek, “Bir uyumsuz antijenin olması bile hastanın hayatına mal olabilir. Kemik iliğinde mutlaka tam uyum gerekir. Deri de immünojenik yeteneği olan bir dokudur ve nakillerde uyuma dikkat edilmesi gerekir. Kalp, karaciğer, akciğer nakillerinde ise kan gruplarının uyumlu olması yeterli görülmekte ve bize çok fazla ihtiyaç duyulmamaktadır” diye konuştu.

 

KEMİK İLİĞİ BAĞIŞI

 

Kemik iliği vericisi olmak için 2 mililitre kanın yeterli olduğunu vurgulayan Patıroğlu, sözlerini şöyle tamamladı:
“Ülkemizde Ankara İbni Sina Hastanesinde ve İstanbul Üniversitesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı'nda kemik iliği bankaları var ama kapasiteleri sınırlı. Bu rakamların artırılması lazım. Nasıl gidip kan bağışında bulunuyorsak, organ ve kemik iliği bağışında da bulunabiliriz. Amerika'da, Avrupa'da çok geniş kapasiteli kemik iliği bankaları var. Türkiye'deki bankalar da oradakilerle ortak çalışıyor. Artık dünya küçüldü, bazen buradaki bir hastaya Amerika'dan kemik iliği örneği bulunabiliyor, 24 saat içinde oradan kemik iliği getirilip buradaki hastada kullanılabiliyor. Hep karşı taraftan beklemeden bizim de aynı şekilde davranmamız gerekiyor.”