New England Journal of Medicine’in 18 Ağustos 2011 tarihli sayısında yer alan bir makalede, doktorların malpraktis suçlamalarıyla karşılaşma oranları ve tazminat ödeme durumları değerlendirildi.
Tıpta malpraktise ve bu konudaki yeniliklere olan ilgi sürekli artsa da, malpraktis iddialarıyla karşılaşan hekimlerin uzmanlık alanlarına göre dağılımı, uzmanlık alanlarına göre yapılan ödemeler ve meslek yaşamı boyunca dava açılan doktorlara ait kümülatif insidans ile ilgili önemli bilgi eksiklikleri olduğu bilinmekte. Amerikan Tıp Birliği (AMA) tarafından yaptırılmış olan bir ankete göre, katılımcı doktorların yüzde 5’inin geçtiğimiz yıl malpraktis suçlamasıyla karşı karşıya kaldı. Florida’da gerçekleştirilen bir çalışmaya göre, 1975-1980 yılları arasındaki dönemde uzman doktorların yüzde 15’inin, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ile anestezistlerin yüzde 34’ünün, cerrahi uzmanlık alanlarında çalışan doktorların yüzde 48’inin araştırmayı içeren dönemde en az bir kez malpraktis suçlamasıyla karşılaştığı ve savunması için para harcamak ya da davacıya ödeme yapmak zorunda kaldığı saptandı.
Yukarıda belirtilen çalışmaların her birinde verilerin ğüncel olması, coğrafi verilerdeki eksiklik, çalışmaya düşük katılım, katılımcıların verdiği cevapların güvenilirliği ve doktorların uzmanlık alanları bilgilerindeki eksiklikler gibi nedenlerle kısıtlılıkları olduğu biliniyor. Her ne kadar ABD’deki Ulusal Doktor Veri Bankası kayıtlarında vakaların büyük çoğunluğunda davacıya ödenen miktarlarla ilişkili bilgiler mevcut olsa da, söz konusu vakalardaki doktorların uzmanlık alanları hakkında ve tazminat ödemesi ile sonuçlanmayan davalar hakkında bilgi olmadığı da bilinmekte.
Mevcut araştırmada, mesleki sorumluluk sigortası yapan bir sigorta şirketinin verilerinin incelendiğini belirten araştırmacılar 25 uzmanlık alanında, söz konusu yıl içinde malpraktis iddiasıyla karşılaşan doktorların oranı, tazminat ödemeye mahkûm edilen doktorların oranı ve ödeme miktarının büyüklüğü olmak üzere malpraktis iddialarının üç yönünün değerlendirildiğini ifade ettiler. Araştırmacılar bunlara ek olarak, malpraktis iddiasıyla karşılaşan doktorların kümülatif mesleki risklerini tahmin ederek uzmanlıkları yüksek ve düşük riskli olarak gruplandırdıklarını ifade ettiler.
Doktorların yüzde 7.4’ü malpraktisle suçlandı
Çalışmada, doktorlara mesleki sorumluluk sigortası hizmeti veren bir firmanın 1991-2005 yılları arasındaki kayıtları incelendi. Söz konusu firmanın toplam 40.916 doktoru sigortaladığı belirlendi ve 233.738 sigorta poliçesi değerlendirildi. Yirmi beş uzmanlık alanında yıllık malpraktis iddialarının oranları saptandı ve tazminat ödemeye mahkûm edilenlerin oranı ile ödeme miktarları değerlendirildi.
İncelenen dönemde sigorta kapsamında yer alan bütün doktorların yıllık olarak yüzde 7.4’ünün malpraktis suçlamasıyla karşı karşıya kaldığı ve doktorların yüzde 1.6’sının malpraktis iddiası nedeniyle tazminat ödemeye neden olan bir suçlamayla karşılaştığı belirlendi. İddiaların yüzde 78’inin ise bir ödemeye neden olmadığı saptandı. Her yıl malpraktis suçlamasına maruz kalan doktorların oranının beyin cerrahisi için yüzde 19.1, göğüs-kalp damar cerrahisi için yüzde 18.9, genel cerrahi için yüzde 15.3, aile hekimliği için yüzde 5.2, pediatri için yüzde 3.1 ve psikiyatri için yüzde 2.6 olduğu belirlendi. Malpraktis suçlamasının sık olduğu uzmanlık alanlarıyla tazminat ödemeye mahûm edilen uzmanlıkların aynı olmaması da ilginç bir bulgu olarak belirlendi. Tazminat ödemesi ortalamasının genel olarak 274.887 dolar olduğu dikkati çekti. Dermatoloji için tazminat miktarının ortalama 117.832 dolar iken, pediatri için bu miktarın 520.923 dolar olduğu görüldü. En fazla sayıda tazminat ödemeye mahkûm edilen uzmanlık dallarının en yüksek tazminata mahkûm edilen dallar arasında olmaması da dikkat çekici idi.
Doktorlar için riskli yaş 65
Altmış beş yaş civarındaki doktorların malpraktis suçlamasıyla karşılaşma riskinin yüksek olduğu görüldü. Düşük riskli gruplarda yer alan doktorların ilk suçlamayla karşılaşma yaşının yüzde 36 ile 45 olduğu, ancak, yüksek riskli gruplarda yer alan doktorların 45 yaş civarında ilk suçlamayla karşılaşma ihtimalinin yüzde 88 olduğu görüldü. Altmış beş yaşındaki doktorlardan düşük risk grubunda olanların suçlamayla karşılaşma riski yüzde 75 iken, yüksek risk grubundaki doktorlarda bu oranın yüzde 99 olduğu belirlendi.
Kadın hastalıkları ve doğum ile genel cerrahi gibi uzmanlıklar yüksek riskli dallar olarak nitelendirilirken, pediatri ve patoloji gibi alanlar düşük riskli uzmanlık dalları olarak nitelendirildi. Ancak, düşük riskli bu dallarda ödenen tazminat miktarlarının daha yüksek olduğu da dikkati çekti.
Araştırmacılar, yıllık malpraktis suçlamasına maruz kalma oranının uzmanlık dallarına göre yüzde 5-22, tazminat ödeme durumunun ise yüzde 1-5 arasında değiştiğini belirttiler. Ayrıca, yüksek riskli uzmanlık dallarında çalışmakta olan her doktorun meslek yaşamı boyunca en az bir kez malpraktis suçlamasıyla karşılaştığını ifade ettiler. Sonuç olarak makalenin yazarları, malpraktis davalarına maruz kalma ihtimalinin uzmanlık dalına göre farklılık gösterdiğini,kümülatif olarak malpraktis suçlamasıyla karşılaşmanın bütün uzmanlık dallarında yüksek olsa da, her suçlamanın tazminat ödemeye mahkûm olmakla sonuçlanmadığını ifade ettiler.