Doktorları daha çok kadınlar şikayet ediyor

Araştırmaya göre hata yapan doktorların yüzde 79'u özel hastanelerde görev yapıyor. Ölümle sonuçlanan hatalarda ise mağdurların çoğu kadın...


Haklarında şikayet olan hekimlerden savunma istendiğinde olumsuz davrandıkları gözleniyor.


Doktorları daha çok kadınlar şikayet ediyor

Hastalar en çok iletişime kapalı doktorlardan şikayetçi oluyor. Ölümle sonuçlanan hataların mağdurları ise çoğunlukla kadınlar.

İşleri çok stresli, çoğu kez zamana karşı yarışıyorlar. Başarısızlıkları ise cana bile mal olabiliyor... Üstelik bu durum onların tıbbi uygulama hatasından kaynaklanırsa işleri daha da zorlaşıyor. Çünkü yeni Türk Ceza Kanunu bu tür hatalara verilen adla malpraktise ağır cezalar getiriyor... Tıbbi uygulama hatası yaptıkları iddiasıyla haklarında şikayet bulunan bin 280 hekimin dosyasını tek tek inceleyen Doç. Dr. Coşkun Yorulmaz'ın araştırması ilginç sonuçları da ortaya koyuyor.

Adli bilimler alanında tez hazırlayan Yorulmaz, İstanbul Tabip Odası'na 1999-2003 yılları arasında hasta ve yakınları tarafından yapılan şikayetleri incelemiş. Kadın hastaların daha çok şikayetçi olduğu da araştırma sonuçlarından biri...

Kadın doğum 4. sırada
Hasta haklarının ihlal edildiği iddiası 484 başvuru ile ilk sırada yer alıyor. Hekimler 478 dosyada "mevzuata aykırı davranmak", 189 dosyada "deontoloji tüzüğüne aykırı hareket etmek" 129 dosyada ise "haksız çıkar sağlamak"la suçlanmış. Araştırmaya konu olan bin 280 dosya cerrahi ve dahili tıp alanlarına bölünerek değerlendirilmiş. Bu sınıflandırmada hastaların en çok kadın doğum uzmanlarından şikayetçi olduğu gözlenmiş. Ancak bunun kadın doğum uzmanı sayısının çok olmasından kaynaklandığı belirtiliyor. Kadın doğum hastalıkları en fazla hata yapılan uzmanlık alanlarında 4. sırada yer alıyor. Hekimlerin sağlık sorunları konusunda hastaları bilgilendirme ve sağlıklı iletişim kurmada sıkça hata yaptıkları görülüyor. Şikayetlerin başında da iletişim konusu yer alıyor. Çünkü hekimin hastayla karşılaştığı andan itibaren kurduğu ilişki tıbbi süreci de belirliyor. Hastalar yanlış anlaşılma, kızma, korku ve kontrol kaybı nedeniyle doktorlarının tavsiyelerine uymayabiliyor. Hekimin burada devreye girip hastanın yakınları yoluyla tavsiyelere uymasını sağlaması gerekiyor.

Hastayla kurulan iletişim sırasında "aşırı garantici" tavır ve davranışlar da beklentiyi yükselttiği için olumsuz sonuçlar ortaya çıkınca şikayet sayısı da artıyor. Haklarında şikayet olan hekimlerden savunma istendiğinde olumsuz davrandıkları görülüyor. Bilimsel görüşler yerine, mezun oldukları fakülte, deneyimleri, sahip oldukları eğitim belgeleri, kişisel deneyim sayıları, çalıştıkları birimin imkanları gibi özellikleri ön plana çıkarıyorlar. Tez hatalarle ilgili haberlerin hastaları yanlış yönlendirdiğini de gösteriyor. Ayrıca sağlık haberlerinin denetimden yoksun olduğu da belirtiliyor.


Araştırmada Amerikan Obstetrik ve Jinekoloji Derneği'nin hata yapmakla suçlanan doktorların yargılandıkları dönemde daha fazla hata yaptıkları tespiti de yer alıyor: "4-5 yıl süren malpraktis davalarında hekimler, sigorta şirketleri ve avukatlarle konuşurken, başka hiç kimseyle konuşmazlar. Bu tutum hekimlerin izole olmasına, davranışlarının değişmesine, iş ve yargılanma sırasında başarısız olmalarına neden oluyor."

Hasta mı müşteri mi?
Mağdurlardan 31'inin erkek, 47'sinin kadın, 64'ünün yetişkin, 14'ünün ise çocuk olduğu belirlendi. Buna karşın hata ve ihmalde bulundukları gerekçesiyle cezalandırılan hekimlerin 60'ı erkek, 18'i ise kadın. Doç. Dr. Coşkun Yorulmaz ise konuyu değerlendirirken "Sürekli değişen sağlık sistemi hasta- doktor ilişkisinin yerine hastane- müşteri ilişkisini getirdi. Hekimler bazen ego ve ticari rekabet duygusuna yeniliyorlar" diyor ve faturanın sadece onlara kesilemeyeceğine dikkat çekiyor: "Malpraktis bir gerçek ama bir hatanın bir tek nedeni yoktur. Performans ücreti, personel eksikliği, teknolojik yatırım azlığı gibi konularda hatayı doktora yüklememiz haksızlık olmaz mı?"

Kadın hekimlerin hastayla iletişim becerisinin daha yüksek olduğunu ifade eden Yorulmaz, "Ölümle sonuçlanan olaylarda mağdurlar da daha çok kadındı. Kadın hastalar daha çok şikayette bulunuyor ve üstelik büyük oranda haklı çıkıyorlar" diyor.

En az hata üniversite hastanelerinde

Araştırma sağlıkta özelleştirmenin yarattığı tartışmalara ışık tutacak sonuçları da ortaya koyuyor. Tıbbi hata yapıldığı için onur kurulları tarafından cezalandırılan olaylar incelendiğinde, hata yapan doktorların yüzde 79'unun özel hastanelerde çalıştığı saptandı. Hekimlerin en az hata yaptıkları yerler ise üniversite hastaneleri. Tezin önemli bir bölümünü de özel hastanelerde yapılan tıbbi hataların nedenleri oluşturuyor.

Tıbbi hata saptanan dosyaların önemli bir bölümünün özel hastanelerden çıkması, hasta beklentisinin yüksek olmasına bağlanıyor: "Devlet hastanesine başvuranların beklentileri daha az. Ayrıca hastanın sağlığı ile ilgili kararlarda maliyet-kar gibi parasal konuların hekimlerin motivasyonunu etkilemeyeceği inancı var. Sağlık alanında özel sektörün payının özendirici kararlarla artmasıyla bu hastaneler teknolojik yatırım merkezi oldu. Gelişen teknoloji bir yandan hastaların yaşamını kurtarırken, diğer yandan hasta-hekim ilişkisi anlamını yitirerek sıradanlaştı."


Araştırmada, hastaların şikayet etme nedenleri de inceleniyor. Buna göre hastaların bazıları tedavisinden memnun kalmadıkları uzmanı değiştirdikten sonra gittikleri hekimin öncekini kötülemesinden etkilenerek şikayet yoluna gidiyor.

Sabah