İlaçta Rakamlar Havada Uçuşuyor

Türkiye´nin toplam ilaç harcamaları, elmalarla armutlar toplandığı için tam olarak bilinemiyor. Son telaffuz edilen rakam 8 milyar $


İlaç gibi çok önemli bir sektörün Türkiye´de gerçek büyüklüğü, hâlâ tam olarak bilinemiyor.
Bağ - Kurlular ve Emekli Sandığı mensupları gibi SSK´lılara da serbest eczanelerden ilaç alma uygulaması başladıktan sonra, International Medicine Statistics IMS´in Türkiye verileri hiç kuşkusuz gerçek rakamlara çok yaklaştı. Ama hâlâ tam olarak gerçeği yansıtmıyor. Çünkü asker kendi alımlarını yapıyor, devlet hastanelerine ihale yoluyla ilaç alınıyor...


Kaldı ki IMS verileri gerçeğe ne kadar yaklaşırsa yaklaşsın, işi hesaba - kitaba vurmaya kalktığınızda rakamlar havada uçuşuyor ve sanki herkes birbirini yalanlıyor.


2005 martında başlayan SSK´lılara serbest eczane uygulamasıyla yeni bir moda ortaya çıktı. Türkiye´de ilaç harcamalarının büyüklüğünü öğrenmek istediğinizde "perakende" fiyatlar ya da "üretici" fiyatları gibi bir ayrım (eskiden yoktu) mutlaka yapılıyor, ama yine de verilen rakamlar birbirini tutmuyor. Çünkü perakende fiyatlardan iskontoları düşe düşe üretici fiyatlarına gelmeye kalktığınızda, hangi oranları esas alacağınızı bilemiyorsunuz.

İskonto ve mahsuplar
Örneğin depocular iskonto yapmıyor, ama eczaneler mecburen % 3.5 iskonto uyguluyor. İlaç endüstrisi ise jenerik ilaçlarda ve 6 yaşından yaşlı orijinal ilaçlarda % 11 iskonto, 6 yaşından küçük orijinallerde % 4 iskonto uyguluyor.


Ne var ki fiyatı Avrupa´daki referans fiyatlarından ucuz olan tüm orijinal ilaçlarda, ucuz olduğu oran kadar iskontodan mahsup imkânı var. Ama jenerik ürünlerde iskontodan mahsup yok. Demek ki bazı orijinal ilaçlarda iskonto yapmış gibi görünüp, mahsup yoluyla aslında yapmamış oluyorlar. Örnekleri sayfalarca uzatabilirim.

Pazar, 8 milyar dolar
İlaçta 2003´te sadece "üretici" fiyatları vardı ve Türkiye´de toplam ilaç harcamaları olarak IMS verileri katılmadan 4 milyar dolar gibi bir rakam telaffuz ediliyordu. 2004´te bu rakam, yine üretici fiyatlarıyla 6.2 milyar dolara sıçradı.


Geride bıraktığımız 2005 için üretici fiyatlarıyla 6.8 milyar dolarlık (9 milyar YTL) bir hacim söz konusu. Ama toplam sağlık harcamalarımız, ilk kez perakende fiyatlarla da telaffuz ediliyor: 8 milyar dolar ya da 11.8 milyar YTL. Devletin ihale yoluyla hastanelere aldığı ve askerin aldığı ilaçları da eklemek istiyorsanız, 1 milyar YTL daha eklemeniz lazım.

En yetkili ağızdan...
İlaçla ilgili önceki günkü yazım üzerine arayan Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Tuncay Teksöz ise SSK´lıların serbest eczanelere çıkmasıyla oluşan 826 milyon YTL´lik artışın Bağ - Kur ve Emekli Sandığı´nın sağladığı tasarruflarla karşılandığını anlattı ve şu rakamları verdi:
"SSK´da 2005 için öngörülen toplam ilaç harcaması 2.72 milyar YTL´yken 3.55 milyar YTL olarak gerçekleşti. 826 milyon YTL´lik artış oldu.


Buna karşılık Bağ - Kur´da 2.52 milyar YTL olarak programlanan ilaç alımında, sektörden alınan indirimler sonucu 483 milyon YTL´lik tasarruf sağlandı. Benzeri indirimlerle Emekli Sandığı´nda da 1.80 milyar yerine 1.58 milyar YTL´lik alım yapıldı.


Yeşil kart sahipleri için programlanan ilaç alım tutarı 450 milyon YTL´ydi. Sadece hastanede yatanlar için geçerli olan uygulama, ayakta tedaviye de genişletilince 340 milyon YTL´lik artış oldu."

Meral TAMER Milliyet