14 Mart neden tıp bayramı?

14 Mart gününün tarihimizde önemli bir yeri vardır. Sultan II. Mahmut Osmanlı İmparatorluğunun varlığını sürdürebilmesi için tutucu güçlerden kurtulup, batılılaşmasının zorunlu olduğuna inanıyordu. Medrese ve Yeniçeri Ocağı, batılılaşma hareketine direnen iki önemli kurumdu. 1826’da Yeniçeri Ocağı’nı kaldırdı ve sonra istediği reformları gerçekleştirdi. İşte bu reformlardan en önemlilerinden biri de, Şehzadebaşı civarında, batılı anlamda modern bir tıp okulunun (Tıphane)14 Mart 1827’de açılmasıdır. Bu tarih daha sonra tıp bayramı olarak kutlanan günlere kaynak olmuştur. Ve ilk kez 1935 yılında 14 Mart, İstanbul Üniversitesi Tıp Talebe Birliği’nce, hekimlik eğitimimizin batıya yönelişinin ve çağdaş tıbbın başlangıcı sayılarak, Tıp Bayramı olarak kutlanmıştır.
Eskiden 14 Mart Tıp Bayramı denildiğinde tabip odalarının veya tıp fakültelerinin düzenlediği pahalı balolar veya festivaller akla gelirdi. Doğal olarak yorucu bir meslek olan hekimlikte her hekimin özellikle kendi bayramında eğlenmesi hakkıdır. Ancak eğer bu ülkede hasta yatağı, hekim sayısı, yardımcı sağlık personeli sayıları olması gerekenin çok altında ise ve eğer sağlık hizmetleri ülkenin halkına eşit olarak dağıtılamıyorsa, yani kısaca bu ülkede sağlık hizmetleri yeterli değilse, halkın sağlığının kendisine konu edinen tabip odalarının bu günde bayram yapmaları düşünülemezdi. Ülkemizde her doğan 1000 bebekten 153’ü yok yere ölüyorsa, her yıl 10.000 kadın gebelik, doğum ve doğum sonrasına bağlı nedenlerle hayatını kaybediyorsa, verem ve sıtma toplumu tehdit edici boyutlarını koruyorsa, çevre sağlığı koşulları kötü ise, kişi başına yılda yalnızca 12 kilo et düşüyorsa ve buna karşılık sağlık hizmetleri çarpık liberal hekimlik düzeninde bir ticaret metaı olarak kullanılıyorsa, artık böyle bir ortamda görev yapan tabip odaları ve hekimlerin sadece balo düzenlemeyle, mesleki sohbetler yapmaya, basit muayenehane sorunları ile uğraşmaya hiçbir haklı ve yeterli nedeni olamazdı.
Kanımızca bu hafta şimdiye kadar ki klasik 14 Mart Tıp Bayramı kutlamalarının ülkenin içinde bulunduğu sağlık koşullarına hiç yakışmadığını hisseden hekim ve öğrenci arkadaşlarımızın ortak düşünce ürünü olarak ortaya çıktı... 1975 yılı 14 Mart Tıp Bayramı’na “Tıp Eğitimi Sorunları” konulu açık oturum eklendi. Böylece 14 Mart Tıp Bayramı münasebetiyle tıp öğretiminin ve ülkenin sağlık sorunlarının ve hekimlerin sorunlarının tartışılmasının yapılabileceği ve bunun şimdiye kadar ki uygulamalardan çok daha yararlı olacağı fikri bir çok kişide doğdu.
8 Ocak 1976’da İzmir’de yapılan TTB İzmir Temsilciler Toplantısı’nda 14 Mart’ın sağlık sorunlarının ele alındığı ve çözüm yollarının arandığı çeşitli etkinliklerin düzenlendiği “Sağlık Haftası”olarak değerlendirilmesi kabul edilmiştir.
İstanbul Tabip Odası da 14 Mart’ı 1976’dan beri “Sağlık Haftası” olarak değerlendirmekte, hafta boyunca “toplumla bütünleşme isteğinin simgesi” olarak çeşitli etkinlikler düzenlemektedir.


Dr. Şükrü GÜNER /www.istabip.org