Kök hücreye 'çerçeve'

Sağlık Bakanı Akdağ, geçtiğimiz hafta durdurulan "embriyonik kök hücre" çalışmalarına yeni bir çerçeve oluşturulacağını açıkladı. Bakanlık, çizilecek çerçeveye göre embriyonik kök hücre çalışmalarını ya yasaklayacak ya da sınırlandıracak.


YAKUP BULUT / ANKARA
Sağlık Bakanı Recep Akdağ, "embriyonik kök hücre çalışmalarına" bir çerçeve oluşturmak için çalıştıklarını açıkladı. Yasal düzenleme çalışmaları yapılıncaya kadar "embriyonik kök hücre çalışmalarını" durdurma kararını Yeni Şafak'a değerlendiren Sağlık Akdağ, "Dünyada da kabul görmüş bir görüş yok. Tıp bilimi açısından çok yeni konular. Çerçevelerinin iyi belirlenmesi lazım. Hem sosyal hem tıp hem etik açısından çerçeveyi oluşturmaya çalışıyoruz" dedi. Bakanlık çizilecek çerçeveye göre; "embriyonik kök hücre çalışmalarını" yasaklayacak ya da sınırlandıracak. Çalışmaların serbest kalması halinde bile, sıkı bir merkezi denetim getirilecek.
Durdurmaya bilimsel destek

Kök hücre çalışmalarını durdurma kararına bilimsel çevrelerden destek geldiğini söyleyen Bakan Akdağ, kemik iliğinden kök hücre çalışmalarında bir yasaklama olmadığını, yalnızca embriyonik kök hücre çalışmalarının durdurulduğunu vurguladı. Bakan Akdağ, çalışmaları durdurma kararının arkasında yattığı belirtilen "sadece kök hücre almak amacıyla döllenmiş ve laboratuvarda oluşturulan embriyolar kullanılmasına rağmen, sağlıklı doğabilecek bebeklerin de embriyo aşamasında tıbbi malzeme olarak kullanılabileceği" endişesi konusunda ise Bakanlığın oluşturduğu kurulun çalışmaları sonucunda karar verileceğini aktardı.

Etik ve bilimsel kurullar hazır

Sağlık Bakanlığı'nda "kök hücre çalışmalarına" çerçeve oluşturmak ve sınırlama getirmek üzere iki kurul çalışma yürütüyor. Bakanlığın çalışmaları durdurma kararı almasına da yol açan etik kurulda 10 üye yer aldı. 10 üyenin 7'sini konunun uzmanı hekimler oluştururken, Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan 1, Adalet Bakanlığı'ndan 1, Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı'ndan da 1 yetkili üye kurulda çalıştı. Bakanlık, çalışmalara hangi düzenlemeleri getireceğine ise konunun uzmanı 15 hekimden oluşturulması planlanan bilim kurulu ile karar verecek. Kurulun birkaç gün içinde oluşturulması bekleniyor.

Diyanet: Fetva için erken

Öte yandan Diyanet İşleri Başkanlığı adına etik kurulda görev yapan Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi de, Sağlık Bakanlığı'na "Konu dinen caizdir. Ancak bu benim aktardığım genel bilgiler ışığındaki görüştür. Din İşleri Yüksek Kurulu kararı almamız için ayrıntılı bir çalışma yapmamız ve diğer üyelere de sormamız gerekir" diye görüş bildirdiği öğrenildi. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'nun önümüzdeki hafta konuyla ilgili kararı açıklayacağı öğrenildi.

Öldüren nakiller tespit edildi

Öte yandan Sağlık Bakanlığı embriyonik kök hücre dışında özellikle omurilik felçlilerine kök hücre naklinde de büyük tehlikeler olduğunu tespit etti. Bazı hastaların hayatını tehlikeye sokan tehlikeli operasyonlar tespit eden Bakanlık, bazı küçük devlet hastanelerinde de hekimlerin hastaları, yakınlarını ve bakanlığı ayrıntılı bilgilendirmeden kök hücre nakline gittiklerini ortaya çıkardı.

Türkiye'de denetim yoktu

Kök hücre konusunda daha önce bir denetim olmadığı ortaya çıktı. Türkiye'de embriyonik kök hücre çalışmaları, bazı üniversitelerde yürütülen bireysel çalışmalarla sürdürülüyordu. Özellikle embriyonik kök hücre çalışmalarının sıklıkla yapıldığı belirlenirken, "somatik kök hücrelerle" ilgili başarılı çalışmalar yapıldı. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, kemik iliğinden elde edilen kök hücreyi kalbe yerleştirerek kalp kası elde etti. Ankara Üniversitesi Nöroşirurji Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Haluk Deda da yine kemik iliğinden elde edilen kök hücreyi Hollandalı felçli bir hastanın beynine yerleştirdi ve hastanın yürümesini sağladı.

Çalışmalar 40 yıl önce başladı

1960: Yetişkin dokulardan alınan kök hücreler üzerinde araştırmalar başladı.
1968: Kök hücreleri ilk kez bağışıklık sistemi rahatsızlığı olanların tedavisinde kullanıldı.
1998: ABD'de insan embriyonu kullanılarak halen kullanılan hücre dizimleri oluşturuldu.
2001: Embriyonik kök hücreler, başarıyla kan hücrelerine dönüştürüldü.
2004: Güney Koreli bilim adamları, 30 insan embriyonunu kopyalayıp büyümelerini sağladı.
2005: Güney Kore ekibi, her bir hastaya özdeş kök hücreler üretmeyi başardı.
2005: Embriyonik kök hücrelerinden sinir hücresi üretilerek alzheimer ve parkinson hastalıklarının tedavisinde yeni bir sayfa açıldı.

Kök hücre nedir?

Kök hücre birçok dokuda bulunan ve değişerek vücudun diğer dokularını oluşturma yeteneğine sahip hücrelerdir. Tüm hücrelerin yapı taşıdır ve kök hücre elde etmenin yolu, insan embriyolarından geçer. Kök hücrelerin oluşturulmasında insan embriyolarının kullanılması, Amerika ve Avrupa'da büyük tartışmalar yaratan bir yöntem. 'Embriyonik kök hücre', herhangi bir organdan alınan hücrenin gönüllü bir kadından alınıp içi boşaltılan yumurtanın içine konulmasıyla elde edilir. Bu embriyonal hücre, rahimde değil, laboratuvarda çoğaltılır. Elde edilen hücreler hangi organa yerleştirilirse o hücreye dönüşebilir. Ancak bazen bir hastaya uyacak embriyon yapısını bulmak için çok sayıda embriyonun kök hücreye çevrilmesi gerekir. Somatik kök hücreler ise yetişkinlerin kan ve kemik iliğinde bulunuyor. Ancak sayıları çok daha az. Bu hücreler de hasta organa enjekte edilerek tedavide kullanılıyor.


Yeni Şafak