Üniversite ve bilim

ANKARA Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Nusret Aras, dün burada okuduğunuz uzun yazısı ile, benim 8 Ocak günlü yazımdaki şu tek paragrafa cevap vermiştir:
"İstanbul Üniversitesi neden en köklü üniversitemiz olduğu halde, yeni üniversiteler kadar, hatta Ankara Üniversitesi kadar 'bilimsel yayın' indeksine giremiyor?"
Burada bir küçük düşürme yoktur. Yüksek performans gösteren "yeni" üniversitelerin yabancı dile daha açık olmak gibi çeşitli 'yeni' özellikleri olabilir. Cumhuriyet'in ilk kurduğu iki "köklü üniversite"miz mukayese edildiğinde, İstanbul Üniversitesi'nin Ankara Üniversitesi kadar bilimsel indekslere giremediği belirtiliyor. Bunda alınacak ne var?
Yine de madem Sayın Aras alınmıştır, bunun için özür diliyorum.
* * *
SAYIN Aras, benim hangi "duygu ve düşüncelerle AÜ'yü küçük düşürücü anlatımlara" yer verdiğimi anlayamadığını da söylüyor. Doğrusu bunu çok yadırgadım. AÜ hakkında özel "duygu ve düşünceler"e sahip olmak için bir sebep mi var? Ben böyle bir sebep görmüyorum.
Sayın Aras "yeterli ve gerekli incelemeyi yapmadan" yazdığımı, mesela "toplam bilimsel yayın sayısında" Ankara Üniversitesi'nin Türkiye ikincisi olduğunu dikkate almadığımı söylüyor.
Büyük üniversitelerde "toplam yayın" sayılarının yüksek çıkması normaldir. Asıl verimlilik göstergesi, "öğretim üyesi başına yayın sıralaması"dır. Ben de yazımda "öğretim üyesi başına yayın sıralaması" vurgusunu yapmıştım.
Bu açıdan bakıldığında, Prof. Hasan Tosun'a göre, devlet üniversiteleri arasında, son üç yılın ortalaması olarak, AÜ ikinci değil, 10. sıradadır. İÜ ise 17. sıradadır.
Vakıf üniversitelerini dahil edersek, Prof. Hasan Seçen'e göre, 2003 yılında AÜ 27. sırada, İÜ ise 37. sıradadır!
Vakıf üniversitelerinin hepsi üstün kalitede değil tabii.
* * *
İNCELEME yaparak yazıyorum. Sayın Aras'ın iltifat gösterip "Taha Akyol titizliği" dediği dikkatimi mümkün mertebe ihmal etmiyorum. İşte dayandığım kaynaklardan ikisini Sayın Aras'ın da dikkatine sunuyorum:

Prof. Hasan Tosun, Yükseköğretimde Mevcut Durum, Performans Değerlendirme ve Yeniden Yapılanma, ATO yayını, Haziran 2004.
Prof. Hasan Seçen, 'Bilimsel Başarım Ölçümü', Cumhuriyet Bilim Teknik, 24 Nisan 2004.
Son üç yılda İstanbul Teknik, Atatürk, Çanakkale, Selçuk, Fırat, Cumhuriyet gibi bazı devlet üniversiteleri sıralamadaki yerlerini istikrarlı olarak yükseltmişler... İÜ, AÜ, Erciyes gibi bazı üniversitelerimizde ise böyle net bir trend gözükmüyor. (Hasan Tosun, sf. 30)
Elbette konu karmaşıktır. Tıbbi ve teknik yayınlara uluslararası ilgi büyüktür. Sosyal bilim ağırlıklı üniversitelerin milli veya mahalli bilimsel araştırmalarının uluslararası indekslere girmesi çok zordur; çok değerli olsalar bile...
Kaldı ki, "bilimsel yayın" da tek başına yeterli bir ölçü değildir. Onun için Prof. Hasan Tosun çeşitli faktörlerin bileşkesi olarak "bilimsel kalite" kıstasını incelemiştir. (Sf. 45)
Akademik değerleri ve hukuku her türlü ideolojik ve felsefi görüşün üstünde tutan 'çoğulcu' bir akademik hayatın gelişmesi hepimizin arzusudur.


Taha Akyol-Milliyet