Şehir hastanelerinde ek ödemelerin yapılmaması Sayıştay Raporu'nda mı gizli?

Sağlık Bakanlığına bağlı yataklı tedavi kurumlarında uygulanan sağlık çalışanlarına döner sermaye gelirlerinden dağıtılan ek ödemeyi düzenleyen yönetmeliğin zaten adalet ve eşitlik ilkesini gözardı ettiği ortadayken; İstanbul’da Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi başta olmak üzere birçok sağlık kurumunda Haziran ve Temmuz dönemi yatırılması gereken ek ödemeler de yatırılmamıştı.

Şimdi de kamuoyuna yansıyan Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporundan anlaşıldığı üzere; Şirket/Şehir  (Kamu-Özel Ortaklığı) hastanelerinde genel bütçeden karşılanması gereken elektrik, doğalgaz ve su harcamalarının hastane döner sermaye bütçesinden ödendiği tespit edilmiştir. Bu durum personele yapılması gereken ek ödemelerin karşılandığı döner sermaye bütçesinde çalışanların alacakları ödemeler aleyhine bir durum ortaya çıkarmıştır.

Kovid-19 pandemisi süresince hekimler ve tüm sağlık çalışanları fiziksel, psikolojik ve mesleki olarak en zorlu süreci yaşamış, sonuç olarak en fazla hastalanan ve vefat eden çalışan grubu olmuştur. Sağlık çalışanlarının ekonomik ve özlük hakları her geçen yıl giderek artan oranda erozyona uğramakta olup; pandemi sürecinde de en fazla çalışan ve en fazla risk alan çalışan grubu olarak bu yoğun emek ve maruz kalınan riskin karşılığını alamamışlardır.

Başta Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi olmak üzere  birçok sağlık kurumunda ek ödemeler eksik yatırılmaktadır.

Mayıs ayında açılan ve yatak kapasitesi, yoğun bakım hacmi, büyüklüğü gibi konularda örnek bir kuruluş olarak lanse edilen, pandemiye karşı mücadelede de önemli bir merkez olacağı iddia edilen Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’nde de ek ödeme sorunu artarak devam etmektedir. Haziran ve Temmuz ek ödemelerini hiç alamayan, Ağustos ve Eylül ayı ek ödemelerini ise eksik alabilen hekimler sorunun çözülmesi yönündeki taleplerini hastane yönetimine iletmiş ancak tatmin edici bir cevap alamamışlardı.

Şirket hastaneleri Hazinenin kasasını mı boşaltıyor? Şirket hastanelerinin elektrik, su ve doğalgaz ücretleri genel bütçeden ödenmesi gerekirken niçin döner sermaye bütçesinden ödendi?

Eylül 2020'de  yayımlanan Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermaye işletmeleri  2019 yılı Sayıştay düzenlilik denetim raporunda yer alan ''Şehir Hastaneleri ile İlgili Olarak Döner Sermaye Bütçesinden Yapılan Bazı Ödemelere İlişkin Genel Bütçe ile Mahsup İşleminin Yapılmaması'' bulgusunda özetle;

Şehir hastanesi sözleşmelerine ekli EK-18’in 4.7’nci maddesinde, şirketin çamaşır ve çamaşırhane hizmetleri, yemek hizmetleri, laboratuvar hizmetleri, görüntüleme hizmetleri ile sterilizasyon ve dezenfeksiyon hizmetlerini sunabilmesi için kullandığı doğalgaz, elektrik ve su tüketiminin idare tarafından şirkete yapılan hizmet ödemelerinden mahsup edileceği hüküm altına alınmıştır.

Uygulamada ise  hastaneye ait tüm elektrik, doğalgaz ve su giderleri döner sermaye bütçesinden, hizmet giderleri ise genel bütçeden ödenmektedir. Ancak, döner sermayeden ödenen bu hizmetler için yapılan elektrik, doğalgaz ve su harcamalarına ilişkin mahsup işleminin genel bütçeden ödenecek hizmet ödemelerinden karşılanması ve bu miktarın ilgili hastane döner sermaye bütçesine aktarılması sözleşmelerde belirtilmiştir. Ancak Sayıştay raporundan anlaşıldığı üzere genel bütçeden ödenen hizmet bedelinden düşülen bu tutar, gider olarak ödeyen döner sermaye bütçesine aktarılmamış ve  genel bütçede kalmıştır.

Bu durumda, döner sermaye bütçesine aktarılması gereken tutarlar genel bütçede kalmakta ve döner sermaye bütçesi aleyhine bir durum ortaya çıkmaktadır.

Kamu idaresi cevabında, idare tarafından hizmet ödemelerinden mahsup edilen doğalgaz, elektrik ve su tüketimi bedellerinin döner sermaye bütçesine aktarılması işlemleri için gerekli tedbirlerin alınarak sürecin takibinin yapılacağını ifade etmiştir.

Görüldüğü gibi bir taraftan fiziksel, psikolojik ve mesleki yıkıma uğrayan hekim ve sağlık çalışanları şimdi de ek ödemelerinin ödenmemesi sonucu ekonomik olarak da tükenmişlik sınırına itilmektedir. Diğer yandan ise sağlık çalışanlarına verilmesi gereken ek ödemenin karşılanacağı döner sermaye havuzuna şirket hastanelerinin doğalgaz, elektirik ve su harcama musluğu bağlanmıştır.

Sonuç olarak; Hazinenin tulumbasında su bitti mi?

Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermaye işletmeleri  2019 yılı Sayıştay düzenlilik denetim raporunda yer alan bulgu ve tespite göre hekimler ve sağlık çalışanlarına ödenmesi gereken ek ödemeler için ayrılan döner sermaye bütçesi Şehir/Şirket hastanelerinin doğalgaz, elektrik ve su paralarının ödenmesinde kullanılmıştır.

Gerçek olan , şehir hastaneleri için yapılan kamu spotu reklamında belirtilen sevgi, şefkat, güven ve umudun vatandaşlara, hekimler ve sağlık çalışanlarına değil şirketlere verildiği görülmektedir.

Ek ödemelerle ilgili yapılması gereken, tüm sağlık çalışanlarına hak ettikleri ücretin verilmesi ve yapılan tüm ödemelerin emekliliğe yansıtılmasıdır. Kovid-19 ile mücadelede çalışanların ücretleri ve geçmişe yönelik yapılmış olan haksızlıkların telafisi için planlama yapılarak ek bütçe oluşturulması, ortaya çıkan ve sonrasında oluşabilecek adaletsizlikleri kısmen giderilmesine katkı verecektir.  

Esas olan da hekim ve sağlık çalışanlarının emeği ve alınterinin karşılığı olan, emekliliğe yansıyacak yeni bir maaş ve ödeme sistemine geçilmesidir.

                         Dr. Ergün DEMİR                                                   Dr. Güray KILIÇ