Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı ve Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalından öğretim üyelerinin yaptığı araştırma akılcı ilaç kullanımında halkın davranışlarını inceledi. Eskişehir’de iki aile sağlığı merkezine başvuran 768 kişiyle yapılan çalışma akılcı olmayan ilaç kullanma sıklığını yüzde 53,4 olarak saptadı
Çalışmada akılcı olmayan ilaç kullanımında riskli olarak saptanan kesim; 40 yaş altı, erkekler, gelir düzeyi kötü olanlar olarak belirlendi.
Hekime başvurmadan ilaç kullanımı
Hastaların akılcı ilaç kullanımlarının tespiti için hazırlanan sorularda, katılımcıların 290’ı en az bir tane hekim tanılı kronik hastalığının olduğunu, 279’u düzenli olarak ilaç kullandığını, 339‘u hastalık durumunda bir hekime danıştığını, 696’sı hekime başvurmadan ilaç kullandığını bildirdi. Hastalar hekime başvurmadan en çok ağrı kesici kullandıklarını belirtti.
Hekimlerin yazdıkları ilaçlara kısmen uyum sağlayan çalışma grubunun ilaç kullanım profili şu şekilde çizildi:
- Çalışmaya katılan bireylerin 90’ı hekim tarafından reçete edilen ilaçların hepsini almadığını,
- 110’u ilacı hekimin önerdiği miktardan farklı kullandığını, 391’i ilaçlarını hekimin önerdiği sürede kullandığını,
- 623’ü evlerinde hiç kullanılmamış veya yarım kalmış ilaç bulundurduklarını,
- 423’ü ilacı kullanmadan önce kullanma talimatını okuduğunu,
- 434‘ü ilacı kullanırken beklenmeyen bir durum oluştuğunda hekime tekrar gittiğini,
- 323’ü kendi hastalığına iyi gelen bir ilacı başkasına tavsiye ettiğini,
- 243’ü hekimden ilaç reçete etmesini talep ettiğini beyan etti.
Akılcı ilaç kullanımı için eğitim gerekli
Çalışmada katılımcılarda akılcı ilaç kullanma davranışının yetersiz olduğu, özellikle ileri yaşlarda akılcı ilaç kullanımının azaldığı görüldü. Bireylere akılcı ilaç kullanımı ile ilgili olumlu tutum ve davranışların kazandırılması için sağlık eğitimi verilmesi gerektiği belirtilen çalışmada birinci basamak sağlık hizmetleri sunumu içine hastalarda akılcı ilaç davranışını geliştirmeye yönelik uygulamaların yerleşilmesinin uygun olacağı kanaatine varıldı.
Katılımcılara akılcı ilaç kullanımı ile ilgili olumlu tutum ve davranışların kazandırılması için sağlık eğitimi verilmesi gerektiği ve birinci basamak sağlık hizmetleri sunumu içine hastalarda akılcı olmayan ilaç davranışına yönelik uygulamaların yerleştirilmesinin uygun olacağı kanaatine varıldı.
