MEDİMAGAZİN - Kemiklerin kütlece azalması olarak tanımlanan “Osteoporoz”un tanısında yeni kriterler belirleyen Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) gereksiz tanı ve tetkiklerin önüne geçmeyi hedefliyor.
DSÖ’nün çalışmaları, osteoporozun tanı ve tedavisi hakkında Medimagazin’e açıklamada bulunan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Osteoporoz ile Yaşam Derneği Başkanı Prof. Dr. Belgin Karaoğlan,
“Görüntüleme yöntemlerinde altın standart DEXA denilen bir yöntem. Ancak bu yöntem her hastaya uygulanmaz. Hastanın belli bir yaşın üzerinde, kemik yoğunluğunun düşük, menopozdan sonra veya kortikosteroid kullanıyor olması gibi durumlar olduğunda DEXA ölçümü isteniyor. DSÖ’ye göre yine DEXA sonuçlarına bağlı olarak osteoporoz teşhisi konulmadan bazı kriterleri dikkate almamız gerekiyor.” dedi.
DEXA her hasta için kullanılmıyor
Menopoz sonrası dönemde olan kadınlar ve 70 yaş üzeri erkekler dışında kalan hastalarda DEXA ölçümü yapılmadan önce başka nedenlerin de araştırılması gerektiğini dile getiren Karaoğlan,
“Gastrointestinal hastalıklar, emilim bozuklukları yapan gastrointestinal sorunlar, kan hastalıkları, kanserler, tiroid ve paratiroid hastalıkları ile diyabet mutlaka kontrol edilmeli. Bunun yanı sıra özellikle kortikosteroidler olmak üzere antiepileptik ilaçların kullanımında da osteoporoz görülebilir.” açıklamasında bulundu.
Kişinin aniden hareketsiz kalması olarak tanımlanan “immobilite” sonucu kemiklerde ve kaslarda zayıflama görüldüğünü ifade eden Karaoğlan, sigara ve alkol kullanımı gibi zararlı etkilerin yanı sıra aile öyküsünün de göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı.
Son dönemlerde öne çıkan bir başka yöntem olan “Fracture Risk Assessment Tool(FRAX)” un önümüzdeki 10 yıl içinde kalçada ya da diğer kemiklerde kırık olma ihtimalini ortaya çıkaran bir yöntem olduğunu söyleyen Karacaoğlu, “Bazı ülkelerde de bu sisteme göre tedavi verildiğini biliyoruz. Bu sistemin kullanılması da doğru tedavi kararı verebilmek için önemli.” dedi.
50 yaş üstünde osteopeni artıyor
Osteoporoz teşhisinde kullanılan radyografide ise kemikte oluşan kırık ile kemik yoğunluğundaki azalmanın gözlemlendiğini ve kemiğin yüzde 30 azalması durumunda tespit edilebildiğini ifade eden Karacaoğlu,
“Türkiye’de yapılan FRAKTURK çalışmasına göre 50 yaş üstü insanların yarısında osteopeni dediğimiz, osteoporozdan bir önceki aşama olan kemik mineral yoğunluğunda düşüklük görülüyor. Bu hastaların dörtte birinde ise osteoporoz saptanmış durumda.” bilgisini verdi.
Osteroporoz tedavisinde kullanılan ilaçların günlük, üç aylık ve yıllık olarak hem ağızdan hem de damardan alınan ilaçlar olduğunu dile getiren Karacaoğlu, hastaya uygun tedavinin hastanın da görüşü alınarak yapılması gerektiğini söyledi.
Osteoporozun tek tedavisi ilaçlar mı?
Osteoporozun tek tedavisinin ilaçlar olmadığı bilgisini veren Karacaoğlu, “Ülkemizde yapılan geniş çaplı araştırmalarda D vitamini alımının oldukça düşük olduğu görülüyor. Bunun sebebini bulmak zor, çünkü güneşli bir ülkedeyiz ve asıl D vitamin kaynağımız da güneş. Güneşten kaçındığımızı ya da emilim bozukluklarımızın olduğunu düşünüyorum.
Avrupa ülkelerinde bizden daha az güneş var ama D vitamin oranları daha iyi. Belki çok fazla balık tüketiyorlar, güneşten yararlanmayı biliyorlar ve gıdalarına D vitamin takviyesi yapıyorlar.” dedi.
Osteoporozun önlenmesi için D vitaminin yanı sıra K vitamini ve kalsiyumun yeterli miktarda alınması ve günde en az 15-20 dakika yürüyüş yapılması öneriliyor.
