Erkek hemşire olur mu?

“İnsan hayatı bu kadar ucuz mu?” başlıklı yazımda geçen “erkek hemşire” tabiri üzerine değerli Hocam Hüsrev Hatemi şu yorumu yapmış:

“Ahmet Rasim Bey, sizin hiçbir suçunuz yok bilirim ama bu yazıda geçen “erkek hemşire”sözü çok tuhaf. Rahibelerin hemşirelik yaptıkları devirde rahibelere kızkardeş anlamında “Soeur, Schwester veya sister”denirdi. Hemşirelik seküler bir meslek halini almadan önce Osmanlı devleti de Avrupa’ya uyarak “hemşire=kızkardeş" dediler. “Erkek hemşire=erkek kızkardeş” çok ucube bir isim. Bunca sene, YÖK de buna itiraz etmedi. Herkes paşa paşa bu kelimeyi kullanıyor. Biz “konuşlandırma, örgütlenme, yöneylem ,"irdeleme, "yangı, birey” gibi sözcükler yaratan bir ırkın ahfadı değil miyiz? Bu ucube meslek adını neden değiştirmiyoruz? Doğrusu cinler başıma üşüşüyor. Doktorum nerde?

Hocamın bu notu bana 11.1.2007’ de kaleme aldığım “Erkek hemşire olur mu?” başlıklı yazımı hatırlattı.

İşte o yazım:

ERKEK HEMŞİRE OLUR MU?

Geçen hafta Hemşirelik Kanunu'nda değişiklik öngören yasa teklifi TBMM Sağlık Komisyonu'nda kabul edildi. Teklife göre, artık ‘erkekler de hemşire olabilecek’.

Erkek hemşire de olur mu demeyin, olur.

Aslına bakarsanız ‘erkek hemşireler’ zaten vardı da. 1999 yılından itibaren üniversitelerin hemşirelik yüksek okullarına erkek öğrenci alınmaya başlanmıştı. Çünkü kanunlarda, bu bölüme erkek öğrencilerin girmesini engelleyen bir madde yoktu.

Ancak, okullarını bitiren ‘erkek hemşireler’ işe giremiyorlardı. Sebebi de 1940’ lardan kalan Hemşirelik Kanunu’nun 3. maddesinin ilk fıkrasında “Türkiye’de hemşirelik sanatını bu kanun hükümleri dâhilinde hemşire unvanını kazanmış Türk kadınlarından başka hiç kimse yapamaz.” yazmasıydı.

YÖK de ne yapsın; çareyi 'üniversitelerin hemşirelik bölümlerine erkek öğrenci alınması durdurmakta’ bulmuştu, ama 1999 ile 2003 yılları arasında hemşirelik okullarına kaydedilen ve okullarını bitiren yüzden fazla ‘erkek hemşire’ yasadaki bu ibare yüzünden hemşirelik yapamıyor, boş geziyorlardı.

Yeni çıkan kanun sayesinde hem eski mezunların işe girmeleri mümkün olacak ve hem de hemşirelik okullarına yeniden erkek öğrenci alınması da mümkün olacak.

Ancak bir sorun daha var.

Sağlık Komisyonu, erkeklerin hemşire olmasına imkan sağlayan yasa teklifini benimsedi, ama erkek hemşirelere isim bulamadı.

Gazetelerde yer alan haberlere göre, komisyon toplantısında uzun uzun erkek hemşirelere ne isim verileceği tartışıldı. AKP' li Şerif Birinç, hemşirenin cinsiyet içeren bir kelime olduğunu vurgulayarak erkek hemşireye başka isim bulunmasını istedi.

Anavatanlı Muzaffer Kurtulmuşoğlu, 'hemşir-hemşire' önerisi yaptı. Sağlık Bakanı Recep Akdağ ise bu mesleği icra edenler için hemşire adının yerleştiğini belirterek, "Başka isim veremeyiz, tutmaz’’ dedi.

Erkek hemşirelere isim aranıyor

Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde hemşirenin Farsça bir kelime olduğu belirtilip iki anlamı olduğu yazılmış. Birincisi, kız kardeş, bacı. İkincisi ise diplomalı hasta bakıcı kadın.

Türk Dil Kurumu’ nun internet sitesinde yer alan bir açıklamada da “Hemşire sözünün, meslekî eğitim almış, hekimle iş birliği yaparak hastaya bakan sağlık çalışanı anlamında olduğu ve ‘erkek hemşire’ sözünün kullanılmasında bir sakınca bulunmadığı’’ bildiriliyor.

Ben de aynı kanaatteyim. Hemşire bir meslek ismi, bugüne kadar sadece kadınların yaptığı bir meslek olması bir şeyi değiştirmez.

‘Kadın doktor’ gibi erkek hemşire de pek âlâ kullanılabilecek bir terim.

Kadın subay… kadın asker… kadın ombudsman… kadın seyis… kadın şoför… kadın pilot… kadın hakem…yok mu?

Erkemşire olabilir mi?

İsmet Zeki Eyüboğlu’ nun Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü’ne göre hemşire, iki kelimeden oluşuyor. Bunlar, eş, özdeş anlamına gelen hem ve süt anlamına gelen şir/şire kelimeleri.

Buna göre, kelimenin etimolojik olarak da cinsiyetle bir ilgisi yok.

Ama gelin görün ki, erkek hemşireler isimlerinden kesinlikle memnun değiller; hemşire sözünden rahatsızlık duyuyorlar.

Her şeye rağmen erkek hemşirelere yeni bir isim bulmak kaçınılmaz görünüyor.

Ben de ya tutarsa diyerek ‘erkemşire’ ismini öneriyorum.