MEDİMAGAZİN-COVID-19 tedavisinde hidroksiklorokin kullanılmasıyla ilgili tartışmalar yeni bir boyuta taşındı: NEJM ve Lancet gibi tıp camiasında önemli dergilerin hidroksiklorokinle ilgili yayınladığı araştırmaların güvenilir olmaktan çok uzak olduğu anlaşıldı.
İlk olarak Çin’de COVID-19 hastalarında yoğun bakım tedavisinde kullanılmaya başlayan hidroksiklorokin bir çok ülkede hastalık tedavisinde kullanılmaya başladı. Türkiye’de de hidroksiklorokin hastalığın erken döneminde kullanılmak üzere Bilim Kurulunun hazırladığı Rehberde yerini aldı.
Ancak daha sonra hidroksiklorokinin kullanımıyla ilgili Lancet ve NEJM’de sözkonusu ilacın COVID-19 hastalarında etkisi olmadığı hatta mortaliteyi artırdığı yönünde iki araştırma yayımlandı.
Bunun üzerine Dünya Sağlık Örgütü 26 Mayısta hidroksiklorokinin hastalarda kullanılmasını askıya aldığını duyurdu.
İLK MEDİMAGAZİN YAYIMLADI
Diğer taraftan Medimagazin’de ise 27 Mayısta iki makaleyle ilgili çıkan araştırmaların üzerindeki şüpheler gündeme taşındı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ABD'dan Prof.Dr.İsmail Balık “Şu ana kadar yayınlanan olumlu/olumsuz sonuç veren çalışmaların hiçbirisi bilim dünyasını, HCQ’nun yararı konusunda kesin kanaate götürecek standartlarda değildi” diyerek araştırmaları eleştirdi. Prof.Dr.İsmail Balık konuyla ilgili şüphelerini Medimagazin'de şu şekilde dile getirdi:
"Bir ilacın kullanılabilirliğine karar vermede altın standart, iyi bir randomize kontrollü çalışmadır (RCT). Peki, COVID-19 tedavisinde dünyada en yaygın kullanılan ilaç olan HCQ ile ilgili bu kadar zaman geçmesine rağmen neden hala iyi bir RCT yayınlanmadı. Bir tarafdan HCQ/klorokin, etkisizliğini gösteren gözlemsel çalışmalar hızla yayınlanırken hala iyi bir RCT’nin sonuçlandırılmaması dikkat çekici değil mi? Diğer taraftan, örneğin Çin’den Remdesivir’in etkili olmadığını düşündüren bir çalışmanın yayınlanmasından sonra, DSO, web sayfasında Remdesivir için etkisiz dedi, ama bunu çok kısa süre sonra kaldırdı (kaldırtıldı mı?)! Ve hızlı bir şekilde NIH’in de desteklediği, tabi ki firmanın da hızlı bir aksiyonla yapılmasına destek verdiği çalışma, ile kısmi bir yarar görülmesi (iyileşme süresini 4 gün kısaltmış ama ölüm oranlarında fark yaratmamış!) üzerine hızla ruhsat verildi. Bizim de kullandığımız bir diğer yaygın kullanılan antiviral olan Favipiravir, (Çin çalışmalarına göre Remdesivir’den daha etkili!) Amerika’da neden görmezden geliniyor gibi acaba? Bunda, ilacın Japon menşeli olması ve bir Çin firmasının da üretim hakkına sahip olması bir etken olabilir mi?"
SAĞLIK BAKANI: KULLANMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Araştırmalar üzerine şüpheler devam ederken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca 3 Haziranda yaptığı açıklamada araştırmaları eleştirerek “Bu yayını uluslararası bazı ülkelerden bilim insanlarının bir araya geliştirerek bir yayın değildi. Bir şirket tarafından veriler toplanarak bu yayın yapıldı. Bu verileri yayın haline getiren de meşhur bildiğimiz üniversitenin kalp nakli yapan hekimleri tarafından yayın hale getirildi yani enfeksiyonla ilişkisi olmayan. Hangi ülkeden alındığı bilinmeyen, hangi hastanelerden verilerin alındığı bilinmeyen veriden bahsediyoruz. Biz dünyadan farklı olarak bu ilacı farklı ve erken kullandık.” Dedi.
LANCET ve NEJM araştırmalarının güvensiz olduğunu kabul etti
Dünyanın önde gelen tıbbi dergilerinden ikisi - Lancet ve NEJM- Surgisphere verilerine dayanan çalışmaları yayınladı.
Surgisphere şirketinin çalışanlarının birçoğunun çok az veri veya bilimsel altyapıya sahip olduğu ortaya çıkarken, Bilim editörü olarak sunulan bir şirket çalışanının bir bilim kurgu yazarı volduğu anlaşıldı.
İki prestijli derginin verilerini kullandığı Surgisphere şirketi ile ilgili yapılan araştırmalarda şunlar ortaya çıktı:
-Pazarlama yöneticisi olarak listelenen bir çalışanı etkinlik hostesi.
-Şirketin LinkedIn sayfasında 100'den az takipçi bulunuyor
-Twitter tanıtıcısının 170'den az takipçisi var, Ekim 2017 ile Mart 2020 arasında hiçbir twiti yok.
Lancet ve NEJM bunların ortaya çıkmasından sonra yayınlanan araştırmalar hakkında bir “endişe ifadesi” yayınlamıştı. The Lancet bugün (4 Haziran) makalenin 3 yazaar tarafından geri çekildiğini açıkladı.
DSÖ askıya aldığı araştırmalara devam edecek
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalarının tedavilerinde kullanılan "Hidroksiklorokin" isimli ilacın denemelerinin yeniden başlatılacağını duyurdu