Songül Dinçer (50) 31 Ocak’ta Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne gitmiş ve doktor, Songül Dinçer’den tomografi çektirmesini istemişti. Tomografi çekimi sırasında fenalaşan Songül Dinçer, acil serviste yapılan müdahalelere rağmen hayatını kaybetmişti. Talihsiz kadının tomografi çekimi öncesinde iğne ile yapılan kontrast maddeye alerjisi olduğu için öldüğü ortaya çıkmıştı.
Yaşanan bu acı olayın ardından konuyla ilgili bilgi almak üzere uzmanlara ulaştık. Onlardan tomografi öncesinde ve sonrasında uygulanan tıbbi prosedürler ve gelişebilecek alerjik reaksiyonlar hakkında bilgi aldık:
Türk Radyoloji Derneği (TRD) Başkanı Prof. Dr. Tamer Kaya:
Konuyla ilgili posta.com.tr’den SENİM HANDE KARAKUŞ'a konuşan Türk Radyoloji Derneği (TRD) Başkanı Tamer Kaya, “Tomografi çekimi eğer ölümle sonuçlanıyorsa aklımıza ilk gelen radyolojik kontrast madde alerjisi olur. Bu durum on binde bir, yüz binde bir görülen çok sık karşılaşmadığımız bir durumdur.
ÖLÜM SEBEBİ İYOT ALERJİSİ
Tomografi çekimi öncesi verilen maddenin içerisinde iyot bulunuyor. Buna bağlı olarak gelişen alerjilere ‘İyot Alerjisi’ adı veriliyor. İyot, çok nadir de olsa bu tür reaksiyonlara sebep olabiliyor.
Bu ilacın uygulanması dünya tıp literatüründe de aynıdır. Tomografiye girmeden önce hastaya “İlaç alerjiniz var mı?” ve “Daha önce bu tetkiki yaptırdınız mı?” şeklinde sorular sorulur. Hastadan alınan cevaba göre bir yol izlenir. Bu işlem öncesi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hastanın alerjisi olup olmadığı yönünde bir ön araştırma yapılmaz. Bu ilacın kullanımı hastane uygulamalarında bir rutindir. Vücudun ilaca vereceği tepki, tomografi çekimi esnasında olabileceği gibi saatler sonra da ortaya çıkabilir. Hastanın hayata döndürülmesi, alerjik reaksiyonun şiddetinin ne düzeyde olduğuna bağlı.”
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Neslihan Taşdelen:
İyot alerjisi nedir? Nasıl gelişir? Belirtileri nelerdir?
Medikal görüntülemede organların görünürlüğünü artırmak için kullanılan ağız, makat veya damar yoluyla vücuda verilen maddelere ‘kontrast madde’ denir. Bilgisayarlı tomografide kontrast madde iyot içerikli olup toplumda yüzde 5-12 alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Oluşan bu reaksiyonların çoğu önemsiz olup yüzde 1 ila 2’si tedavi gerektirir. Gelişen alerjik reaksiyon sonucu ölüm 10 bin-100 bin uygulamada bir ortaya çıkar.
UYGULAMA SIRASINDA ORTAYA ÇIKIYOR
Ortaya çıkan alerjik reaksiyonlar öngörülebilir ve öngörülemez olmaz üzere iki ana başlıkta değerlendirilebilir. Öngörülebilir reaksiyonlar sıcaklık hissi, ağızda metalik tat, bulantı, kusma, ritim bozukluğu gibi daha basit şekillerde olup uygulanan kontrast maddenin dozu ve konsantrasyonuna bağlıdır. Öngörülemez reaksiyonlar daha çok aşırı duyarlılık zemininde gelişen durumlar olup cilt döküntüsü, bulantı, kusma şeklinde olabileceği gibi dolaşım bozukluğu, solunum yetersizliği ve kan basıncında düşme gibi ölümcül sonuçlara da neden olabilir. Bu tip tepkiler uygulanan kontrast maddenin dozu ve konsantrasyonundan bağımsızdır. Sıklıkla bu reaksiyonlar uygulama sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkar.
'HASTANIN GEÇMİŞİ SORGULANMALI'
Kontrast madde uygulamasına bağlı olarak 30 dakika ila 7 gün aralığında gelişebilen geç reaksiyonlar da mevcuttur. Bu tip tepkiler yorgunluk, güçsüzlük, üst solunum yollarında ödem gibi gribe benzer durumlar olabileceği gibi ishal, kusma karın ağrısı gibi sonuçlara da neden olabilir. Bu tip tepkiler de genelde kendiliğinden düzelir, tedavi gerektirmez.
Hastanelerde yapılan görüntülemeler öncesi izlenen bir prosedür var mı?
Hastanelerde bu tip istenmeyen durumları önlemek amacıyla öncelikle kontrast madde gerektirmeyen metotlar tercih edilmeli. Bu amaçla da tetkik isteği yapan hekimin radyoloji hekimine hasta hakkında klinik bilgi vermesi çok önemli. Genel durumu bozuk hastaların genel durumun klinik olarak düzeltildikten sonra incelemeye alınması daha uygun. İncelemenin kontrast maddeyle yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda, hastanın kontrast madde uygulamasıyla ilgili geçmiş durumu sorgulanmalı.
