Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Aşı Lojistik Birimi'nden Dr. Tarkan Yamanoğlu, Türkiye'nin aşı ve Aşı takip Sistemi (ATS)'yi SABAH'tan Tülay Canpolat'a anlattı. Her doz ve aşıya bir kimlik numarası verildiğine dikkat çeken Yamanoğlu, aşıya dair 'hacim, miktar, tüketim tarihi, ısısı, kim üretti, nerede ne zaman nasıl üretildi, Türkiye'nin neresinde ne kadar, hangi depoda ve hangi dolapta' gibi tüm verilerin bu sistemle kayıt altında olduğuna dikkat çekti. İşte Yamanoğlu'nun anlattıkları:
DÜNYA ÜLKELERİNDEN YOĞUN TALEP: Dünyanın birçok ülkesi ATS'yi öğrenmek için ülkemize, Sağlık Bakanlığı'na başvuruyor. Gelen yabancı heyetlere eğitimler veriyoruz. Bugün dünyanın pek çok ülkesi aşı sorunu yaşarken biz fazla aşılarımızı bedelsiz ihraç ediyoruz. Aşı yönetim, takip ve güvenliğinde dünyada birinci sıradayız.
YÜZDE 50'YE DÜŞTÜĞÜ ANDA ALARM VERİYOR: ATS ile Türkiye'deki tüm soğuk hava depoları ve aşılar kalem kalem takip ediliyor, aşı nerede, hangi depoda, bulundukları dolap numarasına kadar biliniyor. Depoda aşı yüzde 50 ve 25'in altına düştüğü anda her ile rapor gönderip, şurada şu aşı stoku düşmüş oraya dikkat et diyoruz.
7/24 ONLİNE ÇAĞRILI TAKİP: ATS karşılıklı online takip ve sesli geri dönüş sağlıyor. Sistem cevap alamazsa 10 gün verileri saklıyor, 'şu depoda şu aşı azaldı tamamla' gibi uyarılar yapıyor. Canlı kullanıcı ile 7 gün 24 saat sesli arayıp aşıya dair uyarılıyor, hangi il, bölge vs de sorun, stok da sıkıntı var anında aranıyor. 'Aşılarınızın bozulma ihtimali var çünkü dolabınızda şöyle bir arıza var. Önlem alın' diyor.
ŞEFFAF VE BELGELİ: Kişi ile aşı sıfır hata ile eşleştiriliyor. Bu aşı ile ilgili bir yan etki, alerji, soğuk zincirde kırılmamı oldu takip edip, anında adım atabiliyoruz.
AŞI YOK İDDİALARI: Türkiye'de çok nadir durumlar dışında aşı yok, bulunamıyor diye bir şey söz konusu değil, stok yönetimiyle ilgili bir durum yani o ilde, ilçede ve bölgede aşı var ama 3 birimden birinde bitmiş yan tarafta var. Yani hiçbir zaman o il ve bölgeler aşısız bırakılmaz. Sistem yüzde 50'nin altına düştüğü anda alarm veriyor. Yok denilen hepatit aşısının 60 bin doz olduğunu tespit ettik. Bu iddialar vatandaşın sağlığını etkiliyor. Her duruma yetecek aşımız mevcut.
SURİYELİ ÇOCUKLAR DA AŞILANIYOR
Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında Sağlık Bakanlığı tarafından yalnızca Türk vatandaşlarının değil, düzensiz göç ile ülkeye gelen Suriyeli çocuklar da dahil göçmenlerin de aşılamaları yapılıyor. Gerektiğinde Türkiye'yi korumak adına, sınır ötesinde de koruyucu sağlık hizmetlerine katkıda bulunuluyor. Son olarak kızamık tehdidiyle karşı karşıya olan ve aşı konusunda sıkıntı yaşayan Gürcistan'a, Sağlık Bakanlığı tarafından 100 bin doz kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı gönderildi.
İTHAL AŞI MESELESİ
Dr. Tarkan Yamanoğlu yurt dışından getirilen aşılarla ilgili süreci de şöyle özetledi: "Türkiye' ye gelen aşılarda, aşı o ülkenin deposundan çıktığı anda 16 kolide bir cihaz yerleştirerek o aşı teslim alınan kadar ısı takibini yapıyoruz. Aşı yüksek sıcaklığa mı maruz kaldı, dondu mu, bozuldu mu hepsini teslim almadan görüyoruz. Eğer bir sıkıntı olduysa, kalitesi düşmüşse teslim almadan, iade ediyoruz. Dünyada ithal edilen aşıya ikinci kez analiz yapa tek ülkeyiz. Aşı biyolojik bir ürün ve geleceğimizi etkiliyor, o yüzden ince eleyip sık dokuyoruz. Aşıdan emin olmadan kullanıma sunmuyoruz. Dünyada aşıyı ikinci kez analize alan tek ülkeyiz. Analizi geçemeyen, araştırmada sorun çıkan aşı vatandaşa verilmiyor."
