Karbonmonoksit zehirlenmesine dikkat çeken Prof. Dr. Kerim Güler şu bilgilere yer verdi:
"Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeniyle meydana gelir.
Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmaz ise ölümle sonuçlanabilmektedir. Ülkemiz genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olan ve her yıl özellikle kış aylarında sobaların, kombilerin ve şofbenlerin yanmasıyla birlikte Ülkemizin hemen her bölgesinden çok sayıda karbonmonoksit zehirlenmesi haberleri medyaya yansımakta ve tüm sezon boyunca hemen her gün bu haberleri okumaktayız.
Bir karbon ve bir oksijen atomundan oluşan, zehirli bir gaz olan karbonmonoksit (CO), doğal gaz, tüp gazı, gaz yağı, benzin, kömür ve odun gibi yakıtların yanması ya da tam olarak yanmaması sonucu oluşur. Duman içinde yoğun olarak bulunmakla birlikte, gazın kendisinin, havadan hafif, kokusuz, tatsız, renksiz olması ve tahriş edici olmaması nedeniyle fark edilmediğinden “sessiz katil veya sinsi düşman” denilir. Yapısında karbon içeren yakıtların, havalandırması az olan yerlerde yanmasıyla, maden ocaklarında, garaj veya benzeri yerlerde egzoz dumanına bağlı olarak, tüp gaz ve şofben kullanılan yerlerde, lodos rüzgarları zamanında sobadan çıkan dumanlarla, yangınlarda diğer toksik gazlarla birlikte, karbonmonoksit zehirlenmesi çok sık görülür.
Karbonmonoksit gazına maruz kaldığımızda, kandaki hemoglobinin %20’si karboksihemoglobine dönüştüğünde, baş dönmesi ve baş ağrısı ile başlayan ilk belirtiler, sinyaller görülür, oran %50’ye çıktığında bilinç kaybı, %60-70 civarında ise ölüm gerçekleşir. Karbonmonoksit zehirlenmesi yavaş yavaş ortaya çıksa da; Baş ağrısı, baş dönmesi, dalgınlık, mide bulantısı, yorgunluk hissi, nefes darlığı ve kalp çarpıntısı belirtilerini dikkate almak gerekir.
KARBONMONOKSİT (SOBA) ZEHİRLENMESİNDE İLKYARDIM
• Zehirlenen bir kişiye yardım eden kişi, kendisini de korumalıdır.
• Camlar açılmalı ya da kırılmalıdır.
• Kişi hızla ortamdan uzaklaştırılmalı, açık havaya çıkılmalıdır
• Acil Yardım Servisi (112 Hızır Acil) aranmalıdır
• Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaşıldığında, ağız ve burun temizlenmeli, nefes alıp vermesi durmuşsa, suni solunuma( Temel Yaşam Desteğine) başlanmalıdır
İlkyardım yapacak kişinin öncelikle kendisini de, karbonmonoksit dumanından koruması gerekir. Camlar açılmalı ya da kırılmalı, elektrik düğmelerinden kesinlikle uzak durulmalı ve zehirlenen kişi o ortamdan hızla uzaklaştırılarak açık havaya çıkarılmalıdır. Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaşıldığında, ağız ve burun temizlenmeli, zehirlenen kişinin nefes alıp vermesi durmuşsa, suni solunuma başlanmalıdır."
