Sağlık personelleri sağlıkta şiddetin katlanarak arttığı ve önlenmesi gerektiği düşüncesi ile uzun süredir Sağlık Bakanlığından ‘Sağlıkta Şiddet Eylem Planı’ talep ediyor. Sağlık Bakanlığı konu üzerinde çalıştıklarını ifade etmişti. Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü Hasta, Çalışan Hakları ve Güvenliği Dairesi Başkanlığından yayımlanan “Yöneticiler, Sağlık Çalışanları, Hasta ve Hasta Yakınları İçin Eğitim/İletişim Kitapçığı” sağlıklı iletişim için sağlık personeli, hasta ve hasta yakınlarının eğitimleri için bir dizi plan içeriyor.
Şiddet olaylarının pek çoğunun sebebi yanlış iletişim
Sağlık Bakanı oluşmuş şiddet olaylarının incelendiğinde pek çok olayın kaynağının doğru iletişim kurulamaması olduğunu pek çok olayın da doğru iletişim teknikleri ile ortaya çıkmasının engellenebileceğinin görüldüğünü ifade ederek eğitim kitapçığı ile ilgili olarak şunları kaydetti:
“Sağlık kurumlarımızda hasta ve hasta yakını bilgilendirmelerinin doğru yapılması, hasta ve hasta yakınlarının ihtiyaç duydukları hizmet ve bilgiye nasıl ulaşabileceklerinin gösterilmesinin sağlık hizmet kalitesine katkısı çok yüksek olmaktadır. Sağlık kurumlarında çalışan personele de iletişim hususunda destek olunması hem işlerini kolay yürütmelerine destek olmakta hem de vakit ve emek kayıplarının önüne geçmektedir. Temel iletişim tekniklerinin anlatıldığı bu kitapçığın tüm vatandaşlarımız ve sağlık çalışanlarına temel seviyede faydalı olmasını temenni ediyor, sağlıklı bir ömür diliyorum.”
Kitapçıkta yer alan Sağlıklı Tutum, Davranış Geliştirme Süreçleri başlığında öfke yönetimi, stres yönetimi, zor hasta/yakını ile iletişim, problem çözme teknikleri yer alırken şiddetten korunma yöntemleri de ayrı bir başlıkta ele alındı.
Şiddete Neden Olan/Olabilecek Konular Hususunda Rapor Tutma başlığında “şiddet nedeni olabilecek konular konusunda çalışan hakları ve güvenliği birimlerine dilekçe ile başvurarak konunun araştırılması, önlem alınması önerilebilir, talep edilebilir. “ ifadeleri yer alan kitapçıkta
Teknik Önlemler
· Güvenlik kameralarının çalışıp çalışmadığı ve yönünün doğruluğu kontrol edilmelidir.
· Güvenlik kamera kayıtlarının saklanabilmesi konusunda teknik altyapı sağlanmalı ve zamanla artırılmalıdır.
· 1111 Beyaz Kod Sistemi etkin kullanılmalıdır. Dönemlik tatbikatlara katılım sağlanmalıdır. · Şiddete ramak kala sürecinde kullanılmak üzere kurulan Güvenlik Destek Hattı etkin bir şekilde kullanılmalıdır.
Güvenlik Önlemleri
Şiddetin en fazla yaşandığı alanlar belirlenerek güvenlik personeli görevlendirilmeli ve bu alanlara güvenlik kamerası yerleştirilmelidir.
Fiziksel Düzenlemeler
· Şiddete maruz kalınması durumunda alternatif çıkış yolları kullanılmalı
· Şiddete sebebiyet verecek eşya ve malzemeler hasta ve yakınlarının kolay ulaşamayacağı alanlarda muhafaza edilmelidir.
Yönetsel Düzenlemeler
· Psikososyal destek kapsamında, şiddete maruz kalan personelin duruşmaya hastane idaresinin belirleyeceği bir idareci ile gitmesi sağlanmalıdır.
Yayımlanan kitapçıktaki öneriler şu şekilde sıralandı:
Öfkemizi yönetebilmek için;
· Derin nefes alın
· Ayakta durmak yerine oturmayı tercih edin
· Sessiz kalmaya çalışın
· Su için
· Sizi en çok mutlu eden anı hayal edin
· Olumsuz genellemelerden kaçının
· İletişimin kontrolünü bırakmayın
· Mümkünse espri yapın
· Mümkünse farklı bir bakış açısı getirerek çözüme odaklanın
· Konunun kişisel bir hal almasına izin vermeyin
· Bir meslektaşınızdan-arkadaşınızdan yardım isteyin
· Öfkelenilen alandan ayrılın
Stres yönetimi için;
· Düzenli egzersiz yapın
· Dengeli beslenin
· Stres içeren ortam ve kişilerden mümkün olduğunca uzak durun
· Düzenli uyumaya özen gösterin
· Hoşgörülü yaklaşım benimseyin
· Yakın çevrenizden destek alın
· Dinlenme zamanları aktif kullanın
· Ailenize ve sevdiğiniz kişilere daha fazla zaman ayırın
Sağlık hizmeti sunumu sırasında hasta ve/veya yakını tarafından sağlık çalışanına karşı olumsuz tutum ve davranış gösteren, baş etmekte zorlanılan, çatışmaya meyilli hasta ya da yakınları ile karşılaşıldığında;
· Hastanın ya da hasta yakınının tutum davranış ve beden dili gözlenmelidir
· Sakin kalın
· Dinleyin
· Karşı tarafla ilgilendiğinizi gösterin
· Karşı tarafı anladığınızı gösteren geri bildirimler verin
· Kişiye ismini kullanarak hitap edin (Ali Bey, Ayşe Hanım)
· Bedeniniz karşı tarafa dönük olsun
· Göz kontağı kurun
· Savunmacı pozisyonda olmayın
Sağlık hizmet sunumunda problem ile karşılaşıldığında;
· Sorun doğru ve eksiksiz tanımlanmalı
· Uygun çözüm seçenekleri belirlenmeli
· Belirlenen seçenekler değerlendirilmeli çözüm için en uygun olanı seçilmeli
· Seçilen çözüm metodu uygulanmalı
· Sonuçlar değerlendirilmeli