MEDİMAGAZİN-Hayatın tüm alanına yansıyan yapay zeka teknolojilerinin sağlık alanındaki uygulamalarının, pratikte kullanım alanlarının ve gelecekte nerelerde nasıl etkili olacağının konuşulduğu Uluslararası Sağlıkta Yapay Zeka Kongresi 2020 tamamlandı.Kongreyi organize eden ve büyük katkı sunanlardan İzmir İl Sağlık Müdürü Op. Dr. Mehmet Burak Öztop ve İzmir Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mustafa Emiroğlu MEDİMAGAZİN’in sorularını yanıtladılar.
“Yapay zeka emek kayıplarını engelleyecek”
Kongrenin verimli geçtiğini belirten İl sağlık Müdürü Öztop, “İnsanlarımıza yapay zekanın ne olduğu nelerin yapay zeka olduğu ve bu süreçte neler yapabileceğiniz sunumlarda gösterdik bundan sonrası için de ikincisinde veya üçüncüsünde olacak kongrelerimizde bizden hariç insanların yapacağı kongrelerde de durum tespitinden ileri gidilmesi artık yapılmış olan süreçlerin de işlerinde ürünlerin neler olması gerektiği ortaya çıktı” şeklinde konuştu.
Yapay zeka sağlıkta çalışan açığını doldurur mu?
Zaten ana amacımız o. Yani yapay zekayı asla bir hekimin ya da sağlık çalışanının yerine koymak değil, var olan bu emek gücümüzü daha verimli kullanmamıza neden olacak yapı haline getirmemiz lazım. İnsanların yanlış yerlere yönlenmelerini hekimlerimizin ya da sağlık çalışanlarımızın bu süreç içinde gereksiz emek kayıplarını engelleyerek daha verimli çalışacaklarını ümit ediyoruz
Sağlık çalışanlarını gelecekte yenilikler bekliyor mu öngörümüz nasıl olur?
Şu anda İzmir’de tepecik hastanemizde dahil olmak üzere pek çok hastanemizde lokal yapay zeka örnekleri var. Hasta kabullerdeki kiokslardan başlayıp da labarotuvarlarda bulunan yönlendirme sistemlerinde bile yapay zeka kullanıyoruz şu anda. Beli Mustafa hocam daha detaylı anlatır ama bu aslında sağlık sistemimizde var. Bizim HBS sistemimizde kullandığımız karar destek sistemleri de ciddi yapay zeka örnekleridir aslında bir çok hekim arkadaşlarımızı polikliniklerde bunu kullanıyor ilaç etkileşimlerinin olduğu karar destek sistemleri ve tanıda yönlendiren karar destek sistemleri de var. Bunların tamamı yapay zeka örneklerin başlangıçları, ileriki süreçte bilişim teknolojisinin gelişmesiyle de bu daha ileriye doğru gidecektir ve en çok kullanılan sektör de bu sektör olacaktır.
İdarede nasıl kolaylıkla sağlar?
Aslında merkezi yönetimin de lokal yöneticilerin de bu işi kullanması için pek çok sistem var. En önde gelenlerin bir tanesi SİNA. Burada biz yapılan çalışmalardaki tüm işlemleri tek tek görebilme şansına bunların verimliliklerini karar destek sistemlleriyle yorumlatıp görme şansına sahibiz. Dolayısıyla bize de ok katkısı olacaktır çalışana da.
Hekimlerde 'izleniyoruz' algısı oluşur mu?
Bu sadece hekimler için değil biz o zaman telefonlarımızda da aynı şeyi hissetmeliyiz. Sosyal paylaşımlarımız bir yapay zeka tarafında denetleniyor. Bu bir takip edilme değil tam tersine yaptığımız er şeyin kayıt altına alınması. HBS sistemlerimiz de de kayıt altında bu bizi koruyacak sistem. Biz Türkiyede sağlık sistemleri olarak oldukça iyiyiz belki verilerimizin değerlendirilmesi konusunda daha efektif kullanacağı bir ortam oluşacak. Ben de hekim olarak beni de sağlık çalışanını da zora düşüreceğini düşünmüyorum.
“Dünya ve Türkiye değişiyor”
Türkiye ve dünyadaki teknolojik değişimlere dikkat çeken İzmir Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mustafa Emiroğlu “Biz burada çalışırken dünyadaki gelişime paralel olarak gelişmeleri takip ederken gördüğümüz sistemdi ve endüstrinin pek çok alanında da rahat şekilde kullanılan yapay zekanın sağlıkta daha geniş kullanıldığını fark ettik. 2 3 yıldır da zaten tepecik eğitim ve araştırma hastanesinde yapay zeka tabanlı laboratuvar işletim sistemleri zaten kullanılıyordu. Oradaki kolaylığı görünce fikir parladı ve kongre yapma gerekliliği ortaya çıktı.
Ayrıca bilginin yüzde 50'sinden daha fazlası tıp yaşam bilimler, sağlık alanında üretilmekte. Tabii gelişen yapay zeka teknolojisi de burada yoğun olarak kullanılıyor. İzmir il sağlık müdürümüz sayın Burak Hocamızın yenilikçi ve devrimci yaklaşımıyla böyle bir kongre yapalım dedik. 750 kişi katıldı toplantıya, ne kadar güncel olduğunu görebiliyoruz toplantının”dedi ve şöyle konuştu;
Kongreye katılımcı profili nasıldı?
Tam 19 değişik meslek kolundan katılım var. Bu kongre sadece hekimlerin katıldığı kongre değil. Hemşire arkadaşlarımızın, teknisyen, sağlık çalışanlarının ya da 112 işletim sistemin de çalışan arkadaşlarımızın, öğrencilerin hobi gruplarının bilgisayar donanım yazılımcılarının. Elektronik mühendislerinin katıldığı bir grup oldu. Artı İzmir yapay zeka grubu kurmuşlar hobi grubu bu, onlar da katıldı toplantıya ve biz tepecik eğitim araştırma hastanesi gıda çarşısının karşısındadır, esnaflar vardır onlar da burada katılmış. Popüler bir konu sadece sağlık alanından değil pek çok alandan katılım var. Çok ilginç bir şey.
Hekimlerin tutumu nasıl olur?
Şimdilik belirgin şekilde böyle bir korku yok gibi ama konuşmalar ve tartışmalar geriye taşınınca herkeste böyle derin bir kaygı olduğunu görüyoruz. Herkes şunu düşünüyor, biz mesleği,mizi tamamlarız sonrası farklı şey olabilir. Durum şimdilik samimi ortamlarda böyle konuşuluyor. Biz insana insan iletişimi icra eder bir grubuz.bir makine tamir etmiyoruz, araba tamir etmiyoruz. İnsana ruh haliyle hitap edildiği için hekim muayenesi birebir yapıldığı için bu hala uzun süre korunacağını düşünüyor bütün meslektaşlarımız.
Yapay zeka hekim hasta diyalogunda arayı açmaz mı?
Yok öyle demeyelim. Hekimlik mesleği birebir insan ilişkisiyle şekillenen meslek türü makinelere dosyaya verilere veya hastanın verilerine dayalı olarak yorumlanan meslek türü değil.belki bunlar tasarlanabilir ama önemli belli bir süre bire bir insanın insanla mesleğin devam edeceğine inanıyorum. Ama yapay zekanın hekimdeki yerinin uzun vadede nereye evrileceğini kimse bilmiyor. Felsefeciler de algılamıyor hepimiz göreceğiz süreci.
Tepecik'te laboratuarda uygulanmaya başladınız başka bir alan var mı?
Radyoloji bölümünde de düşünüyoruz planlıyoruz. Tanı aşamasında radyolojiyle ilgili yapay zeka kullanıma gelecek.
Hekimler bundan sonra nasıl yetenekler kazanması lazım? Kod yazan hekimler mi olmalı?
Hayır bizler klinisyen olarak söylüyorum tabi bunu yapay zeka geliştiricileri araştırıcıları searcherları için söylemiyorum. Biz bi klinik hekimler olarak söylüyorum bunlar mesleklerini icra ederken yapay zekanın geliştirdiği tanı basamaklarını kullanacaklardır ve kullanmak da isteyeceklerdir. Bunlar hekimliği destekleyen şeyler. Biz yapay zekayı orta uzun vade de de kendi başına karar veren değil yalnızca hekimin beraber çalıştığı birinin tanı yaptığı ötekinin karar verdiği siysem olarak algılıyoruz.
