Böbrek nakli bekleyenlere ‘takaslı’ sistem

Organ bağışının yeterli olmamasından dolayı ülkemizde binlerce böbrek hastası nakil sırası bekliyor. Türkiye’de de geliştirilecek ‘takas sistemi’ne göre, hasta yakını, böbreğini kadavra böbrek bekleme listesine bağışlaması durumunda, kendi hastası liste başına yükseltilebilecek.



Türkiye’de binlerce böbrek bekleyen hasta olmasına rağmen organ bağışı sayısının yetersizliği nedeniyle uzmanlar, hasta yakınlarının yapacakları “böbrek takası’’ yöntemiyle organ bekleyen hastalara umut arıyor. Türkiye Bilimler Akademisi’nden (TÜBA) yapılan açıklamada, TÜBA 2002 Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanlarını Ödüllendirme Programı (GEBİP) Ödülü ve 2005 Bilim Ödülü sahibi Doç. Dr. Tayfun Sönmez’in açıklamalarına yer verildi. Sönmez ve meslektaşlarının, 2005 yılı TÜBA GEBİP Ödülü sahibi Yard. Doç. Dr. Utku Ünver ve Harvard Üniversitesi’nden Alvin Roth ile birlikte yazdıkları makalede, ekonomistlerin kaynak dağılımı problemleri üzerinde çalışabilmek ve bunlara çözüm önerebilmek amacıyla geliştirdikleri “oyun teorisi’’nin böbrek hastaları için umut olduğu belirtildi. Açıklamada, Doç. Dr. Tayfun Sönmez ve meslektaşlarının, “oyun teorisi’’nden yararlanarak hem böbrek nakli olan hasta sayısını artırmayı hem de böbrek-hasta uyumunu artırarak naklin başarı şansını yükseltmenin yollarını aradıkları ifade edildi.



Açıklamaya göre, Sönmez, kadavradan elde edilen böbrek sayısının yetersiz, hastalarına böbrek bağışı yapmak isteyen hasta yakınları sayısında ise büyük artış olduğuna işaret ederek, ancak kan ve doku uyumsuzluğu gibi etkenlerin bağışta bulunmak isteyenlere engel olduğunu belirtti.



Bu nedenle “iki adımlı böbrek takası’’ programının uzmanlarca gündeme alındığını ifade eden Sönmez, ilk adımda, iki hasta yakınının, kendi hastaları ile uyumsuz, birbirlerinin hastaları ile uyumlu olan böbreklerini kendi hastalarına değil de birbirlerinin hastalarına bağışladıklarını, bu sayede kazanılmayacak iki böbrekten de yararlanıldığını kaydetti. Sönmez, ikinci adımda ise hasta yakınının, böbreğini kadavra böbrek bekleme listesine bağışlaması durumunda, kendi hastasının liste başına yükseltildiğini ifade etti.



Sönmez, Ünver ve Roth ile yürüttükleri çalışmalar sonucunda, Ekim 2004’te ABD’de 6 eyaleti kapsayacak şekilde “New England Böbrek Takası Programı’’nın kurulduğunu bildirerek, benzeri bir takas yöntemini Türkiye’de kurabilmeyi hedeflediğini kaydetti. Söz konusu programların uygulanabilmesi için basit kurallar olduğunu kaydeden Sönmez, katılımcıların kimliklerinin saklı kalmasını tercih etme hakkı olduğunu, katılımcılardan herhangi birinin böbrek takası işlemi sırasında vazgeçmesini önlemek amacıyla tüm operasyonların eşzamanlı başlatılması gerektiğini bildirdi. Ankara, aa


Zaman