Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Recep Savaş, kendi hastanelerinde yaptıkları ve İngiltere Kraliyet Cerrahlar Koleji Yıllıkları dergisinde yayınlanan çalışma ile ilgili şu açıklamaları yaptı:
Geçen ay içinde 7 Nisan 2020’de İngiltere Kraliyet Cerrahlar Koleji; COVID-19 hakkında güncellenen bir kılavuz yayınlamıştır. Bu kılavuz, pandemi sırasında kanser ameliyatları dahil olmak üzere acil hizmetlerin sürdürülmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Kılavuzda pandemi sırasında elektif kanser cerrahisi için çekilecek abdominal BT yanında hastalarına toraks BT çekilmesini de önermektedir. Covid-19 pozitif ve preoperatif dönemde tanınamamış hastaların ameliyat sonrası solunum komplikasyonları belirgin olarak artabilir.
Tek başına PCR testi veya toraks BT, SARS-Cov-2 virus tanısı için %25-30 yanlış negatiflik içerir. Bu nedenle özellikle cerrahi operasyon öncesi tüm hastalar; az 7 gün boyunca asemptomatik olmalı, 14 gün boyunca sosyal olarak izole edilmiş olmalı ve son 48 saat içinde Covid-19 negatif nazo / orofaringeal sürüntüye (PCR) sahip olmalıdır. Kılavuzda eğer hasta acil şartlarda başvurmuş ve abdomen BT istenmiş ise bu hastalara toraks BT istenmelidir diyor.
Ancak hastaya eğer abdomen BT çekilmiş ise toraks BT’ye ihtiyaç olur mu? Bu amaçla Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalın’nda toraks bilgisayarlı tomografileri çekilen hastalarımızı geriye dönük inceledik:
BT bulgusu olan ve PCR pozitif 178 covid tanılı hastanın toraks BT’lerin diyafram altı bulguları değerlendirdik. Çünkü Batın BT’ler her zaman için diyafram seviyesi ve biraz üzerinden geçer ve akciğer bazallerini kapsar. Covid-19 radyolojisi ile ilgili bir çok çalışmada BT’de alt lob tutuluşu (sağ, sol veya bilateral ) % 90 üzerindedir. Bizim değerlendirmemiz sonucu:
155 hastada (% 87.1) diyafram altında bulgu mevcut idi. 116 hasta (%74.8) bilateral ve 145 hastada bulgu buzlu cam görünümü mevcut idi.
Bunun anlamı cerrahi veya başka nedenle Batın BT çekilmiş hastaların BT’leri mutlaka akciğer parankim penceresinde de incelenmelidir. PCR pozitif hastalarda covid-19 bulgularını diyafram düzeyi ve altında BT ile gösterme olasılığı % 87.1’dir. Bu nedenle gereksiz toraks BT çekimleri ve dolayısı ile hastaların gereksiz radyasyon alması engellenebilir.
Resimde diyaframa yakın kesitlerden geçen BT görüntüsünde her iki akciğerde Covid-19 hastalığı ile uyumlu değişiklikler gözlenmektedir.
Kaynaklar:
- https://www.rcsed.ac.uk/news-public-affairs/news/2020/april/intercollegiate-guidance-for-pre-operative-chest-ct-imaging-for-elective-cancer-surgery-during-the-covid-19-pandemic
- Dai H, Zhang X, Xia J et al. High-resolution chest CT features and clinical characteristics of patients infected with COVID-19 in Jiangsu, China. Int J Infect Dis 2020 Apr 6.
- Radiographic examination of the chest and COVID-19. Sayiner A, Cinkooglu A, Tasbakan MS, Basoglu ÖK, Ceylan N, Savas R, Bayraktaroglu S, Özhan MH. Ann R Coll Surg Engl. 2020 May;102(5):334. doi: 10.1308/rcsann.2020.0099.
