Rektörlerin çoğunluğu tıbbiyeli mi yoksa mühendis mi?

İstanbul Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nihat Erdoğmuş ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Murat Esen tarafından hazırlanan, "Türkiye'de Üniversite Rektörlerinin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Kariyer Hazırlıkları" başlıklı araştırma, Yükseköğretim Dergisi'nde yayımlandı.

Çalışmada, devlet ve vakıf üniversitelerinde Şubat 2014 itibariyle görev yapan rektörlerin sosyo-demografik özellikleri ve kariyer hazırlıkları bakımından mevcut durumları ortaya konuldu.

Buna göre, Türkiye'de ağırlıklı olarak erkekler rektörlük yapıyor. Devlet ve vakıf üniversitelerinde bulunan 168 rektörün, 14'ü (yüzde 8.3) kadın, 154'ü (yüzde 91.7) erkeklerden oluşuyor. Vakıf üniversitelerinde kadın rektörlerin sayısı devlet üniversitelerine göre daha yüksek. Buna göre, vakıf üniversitelerindeki 64 rektörün 7'si kadın iken devlet üniversitelerinde 104 rektörün 7'si kadınlardan oluşuyor.

Rektörlerin doğum tarihlerine bakıldığında ise 1944-1973 yılları arasında doğdukları ve yaş ortalamalarının 55.3 olduğu görülüyor. Mevcut rektörlerin ilk defa rektörlük görevine atandıkları yaş ortalaması 53.2 iken rektörlüğe atanmanın en yoğun olduğu yaş aralığı ise 46-50 aralığında yer alıyor. Buna göre, mevcut rektörlerin yaklaşık yarısı 50-60 yaşları arasında bulunuyor. Rektörlerin 9'unun ise 40 yaşın altında olduğu ve devlet üniversitelerinin rektörlerinin, vakıf üniversitesi rektörlerine göre daha genç kişilerden oluştuğu görülüyor.

-Rektörler, çoğunlukla Ankara ve İstanbul doğumlu

Rektörlerin doğdukları illere bakıldığında ise yüzde 7.8'inin Ankara ve İstanbul doğumlu oldukları görülüyor. Bu illeri yüzde 6.6 ile Trabzon ve yüzde 4.2 ile Erzurum takip ediyor. Üniversitelerde, 13 Ankara, 13 İstanbul, 11 Trabzon, 7 Erzurum, 5 Çorum, 5 de İzmir doğumlu rektör görev yapıyor. Ankara ve İstanbul doğumlu rektörler daha çok vakıf üniversitelerinde, Trabzon ve Erzurum doğumlu rektörlerin ise devlet üniversitelerinde görev yaptığı görülüyor.

Çalışmada rektörlerin, yaklaşık dörtte birinin Karadeniz Bölgesi'nde doğduğu tespiti de yer aldı. Buna göre, rektörlerin yüzde 23.8'i Karadeniz, yüzde 20.2 İç Anadolu ve yüzde 13.7'si Ege Bölgesi'nde doğdu. Buna göre, 168 rektörün 40'ı Karadeniz, 34'ü İç Anadolu, 23'ü Ege, 19'u Marmara, 17'si Doğu Anadolu bölgesi doğumlulardan oluşuyor.

-Doğdukları ilde görev yapıyorlar

Bu rektörlerin çoğunluğunun (yüzde yüzde 38.1) doğdukları il ile görev yaptıkları üniversitenin bulunduğu ilin ya aynı ya komşu ya da aynı coğrafi bölgede olduğu tespit edildi. Buna göre, rektörlerin yüzde 22'si doğdukları ilde, yüzde 16.1'i ise komşu il ya da aynı coğrafi bölgede faaliyet gösteren bir üniversitede çalışıyor.

Rektörlerin yüzde 76.2'si birinci döneminde, yüzde 23.8'i ise ikinci döneminde görev yapıyor. Rektörlüğünde ikinci dönemde olan rektörlerin oranı 2006'dan sonra kurulan üniversitelerde yüzde 34'e çıkıyor.

-Rektörlerin yaklaşık yüzde 14'ü İstanbul Üniversiteli

Lisans programlarından mezuniyetlerine bakıldığında ise 168 rektörün 23'ünün (yüzde 13,7) İstanbul Üniversitesi mezunu olduğu görülüyor. İstanbul Üniversitesi'ni sırasıyla 19 rektörle Atatürk Üniversitesi (yüzde 11.4), 17 rektörle Ankara Üniversitesi (yüzde 10.1), 16 rektörle ODTÜ (yüzde 9.6) ve 15 rektörle İstanbul Teknik Üniversitesi (yüzde 9), 12 rektörle Hacettepe Üniversitesi (yüzde 7,2), 8'er rektörle Ege ve Boğaziçi üniversiteleri (yüzde 4,8) ve 6 rektörle Gazi Üniversitesi (yüzde3.6) takip ediyor. ODTÜ ve Gazi üniversitelerinden mezun olan rektörlerin, vakıf üniversitesinde görev yapma oranının devlet üniversitelerinden daha yüksek olduğu tespit edildi. Buna göre, Ortadoğu Teknik Üniversitesi mezunu rektörlerin 9'u vakıf, 7'si devlet, Gazi Üniversitesi mezunu rektörlerin 4'ü vakıf ve 2'si devlet üniversitelerinde görev yapıyor. Lisans eğitimini yurtdışında tamamlayan rektörlerin oranı ise yüzde 2.4 olarak belirlendi.

-168 rektörün 52'si mühendis

Rektörlerin lisansta mezun oldukları fakültelere bakıldığında, en yüksek oranın yüzde 31 ile mühendislik olduğu tespit edildi. Buna göre 168 rektörün 52'si mühendislik fakültesi mezunlarından oluşuyor. Bunu, 35 rektör ile (yüzde 20.8) tıp fakültesi, 28 rektör ile (yüzde 16.7) iktisadi ve idari bilimler fakültesi, 23 rektör ile (yüzde 13.6) fen-edebiyat fakültesi, 11 rektör (yüzde 6.5) ile ziraat fakültesi mezunları takip ediyor.

Yüksek lisans mezuniyetlerine bakıldığında ise 168 rektörün 26'sının (yüzde 15.5) yurtdışı, 142'sinin (yüzde 84.5) yurt içi üniversitelerde yüksek lisansını yaptığı belirlendi. Buna göre, rektörlerin 18'i (yüzde 12.7) Atatürk Üniversitesinden, 15'i (yüzde 10.6) İstanbul Üniversitesi, 15'i (yüzde 10.6) İstanbul Teknik Üniversitesinden, 14'ü (yüzde 9.9) Ankara Üniversitesi, 9'u (yüzde 6.3) Ege Üniversitesinden, 8'i (yüzde 5.6) ODTÜ'de yüksek lisans yaptı.

Rektörlerin doktora veya uzmanlık programlarından mezuniyetlerine bakıldığında da yüzde 26.6'sının yurt dışı, yüzde 73.4'ünün yurt içinde doktorasını yaptığı görülüyor.

Yurtdışındaki bir üniversiteden mezun olma doktora düzeyinde yüksek lisansa göre yaklaşık iki kat fazla. Doktorasını veya uzmanlığını yurtiçindeki üniversitelerde tamamlayan rektörlerin dağılımına bakıldığında ilk sırada yüzde 17.9 ile Atatürk Üniversitesi mezunları gelirken, Ankara ve İstanbul Üniversiteleri yüzde 8.1 oranlarıyla ikinci ve üçüncü sırada, İstanbul Teknik Üniversitesi yüzde 6.5 oranıyla dördüncü sırada geliyor.