Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Etiği Ana Bilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Nesrin Çobanoğlu tıp etiği açısından hasta mahremiyetini Medimagazin’e anlattı.
Prof.Dr. Nesrin Çobanoğlu, ‘’Hekimlikteki mahremiyet kavramı çok önemli. En gizli en özel vücut bölgelerimizi ya da düşüncelerimizi paylaştığımız kişilerden birisi hekimler, bir de hukuki bir durumunuz varsa belki avukatlar. Bunun dışında bizimle ilgili kişisel bilgileri paylaşmıyoruz.’’ ifadelerini kullandı.
Hekimlikte Hipokrat andı ile koruma altına alınmış olan mahremiyet kavramı bedensel, düşünsel ve kişisel bilgilerin mahremiyeti olmak üzere üç türe sahip. Tıp alanında bu üç mahremiyet türünün de çok önemli olduğunun altını çizen Çobanoğlu,
‘’Bedensel mahremiyet işimizin bir parçası, psikiyatri vakalarında ise kişinin kendisinin bile bilmediği özel durumları hekim biliyor. Mesela küçükken bir tacize uğramıştır kendisi unutmuştur ama o anda davranış değişiklikleri nedeni ile doktoru bu durumu farketmiştir.’’ dedi.
Teknolojinin ilerlemesi ile hekim hasta arasındaki mahremiyeti korumanın daha zor hale geldiğini ve kayıtlara hekim dışında başka kişilerin de ulaşabildiğini dile getiren Çobanoğlu,
‘’Amerika’da elektronik verileri koruyan ve bu işten hukuki sorumluluk taşıyan taşeron firmalar var. Bu bilgileri bir dağın gizli bir yerine depoluyorlar. Bu firmalardan birine ait bilgi taşıyıcı araçtakiler sigara almak için duruyor ve arkasındaki araç Florida tarafında yaşayan pek çok askerin verilerinin kayıtlı olduğu bir CD’yi çalıyor. Bu olay Amerika’da çok büyük bir infial yaratmıştı.’’ şeklinde konuştu.
Mahremiyet ile birlikte gizlilik de ele alınmalı
Mahremiyetle birlikte gizlilik de ele alınması gereken önemli bir kavram. Bireysel hekim hasta ilişkisinin yanı sıra hastanın verilerinin de korunmasının önemli olduğunun altını çizen Çobanoğlu,
‘’Bu problemler her hasta gurubu ile her zaman yaşanabiliyor. Örneğin meme muayenesinde hastanın istememesi nedeni ile tanı koymakta geç kalınabiliyor. ‘’ dedi.
Gizlilik kavramının sadece hekim hasta ilişkisinde değil, hemşireler ve uygulamada görev alan diğer kişiler arasında olduğunu, hekimlerin yanı sıra diğer sağlık çalışanlarına ve bilişim sektöründeki profesyonellere tıp etiğinde mahremiyet konusunda bilgilendirmeler ve eğitimler verdiğini dile getiren Prof.Dr.Nesrin Çobanoğlu,
‘’Geçenlerde uluslararası bir bilişim kongresinde konuşmacı olarak davetliydim. Yazılımcılar, tıp etiği açısından mahremiyeti dinleyerek buna göre yazılım üretiyor. Mesela acile gelen bir hastanın kayıtlı verilerine acilen ulaşmanız onun yaşamsal faaliyetleri için önemlidir. Ama buna acilde siz ulaşırken başkalarının ulaşamaması lazım.
Örneğin AIDS hastalığında HIV Pozitif bilgisine, ihtiyaç halinde ilgili kişinin ulaşabilmesi bazı kişilerin ise asla ulaşamaması gerekir. Bunun için bir şifre koyabilirsiniz ancak gerektiğinde acildeki hekimin bilgiye ulaşabilmesi gerekli.’’ dedi.
Teknolojik yenilikler ile hastaya ve hastalığa uygun bilişimsel çalışmaların yapıldığını vurgulayan Çobanoğlu, problemi çözmede en büyük anahtarın ise ‘Hasta mahremiyetine önem gösteren sağlık profesyonelleri’’ olduğunun altını çizdi.
