MEDİMAGAZİN - DSÖ 2000’li yıllarda cerrahi işlemlerin artması ile birlikte, ameliyatların daha sağlıklı ortamlarda yapılması için çalışmalar başlattı. Tanzanya, Yeni Zelanda, Filipinler, İngiltere ve Amerika gibi ülkelerde, 8 hastane üzerinde yaptığı çalışmalar sonucu kontrol listelerinin sonuçlara etkisi araştıran DSÖ, bu kontrol listesini kullanan hastanelerde 3 ay önce meydana gelen komplikasyon ve ölüm oranlarının ciddi düzeyde düştüğünü belirledi.
Sağlıkta verimlilik ile ameliyathanelerde komplikasyonlarının azaltılması konularında seminerler veren Prof.Dr.Haldun Güner, DSÖ’nün oluşturmuş olduğu bu kontrol listesi ve verimlik çalışmaları ile ilgili Medimagazin’e açıklamalarda bulundu.
Prof.Dr.Haldun Güner
Türkiye’de sadece 2 hastane uyguluyor
Komplikasyon ve ölüm oranlarında azalma sağlayan bu kontrol listesinin Türkiye’de sadece Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve Koç Üniversitesi’ne bağlı Amerikan Hastanesi’nde kullanıldığı bilgisini veren Güner, bu uygulamanın Türkiye’de yaygınlaştırılması gerektiğini söyledi.
Üç aşamalı kontrol
Üç kategoriden oluşan kontrol listesine göre, ‘Hastalar ameliyathaneye alınmadan’, ‘Ameliyat başlayana kadar’’ ve ‘’Ameliyat sonrası kontrol edilecekler’’ olmak üzere 3 aşamalı bir kontrolden geçiriliyor.
Güner, ‘’Birinci aşamada, henüz hasta ameliyathaneye alınırken ve anestezi verilmeden önce kontrol edilen ve 7 madden oluşan ‘’Sign in’’ adı verilen bir liste var. Bu listede; doğru hasta alındı mı? Hastanın ameliyat yeri doğru işaretlendi mi? Kan ve röntgen tetkikleri geldi mi? gibi sorular yer alıyor.’’ dedi.
İkinci aşama ise hastaya anestezi verildikten kesi atılana kadar geçen sürede yapılacakların kontrol edildiği ‘’Time out’’ aşaması.
Güner, ‘’Bu aşamada ameliyat ekibi ameliyat öncesi küçük bir toplantı yapıyor ve herkes kendini tanıtıyor. Daha sonra hasta ile ilgili detaylı bilgiler tekrar gözden geçiriliyor. Ameliyatın ne kadar süreceği, nerelerde problem olduğu ve risk oranları gibi konular yine 7 maddelik bu listeden kontrol ediliyor. Özelikle 4 üniteden fazla kan verilme olasılığı ortaya çıkabilecek durumlarda kan ve serumun odaya getirilip getirilmediği kontrol ediliyor. ‘’ açıklamasında bulundu.
Son aşamanın ise 5 maddeden oluşan ‘’Sign out’’ listesi olduğu bilgisini veren Güner,
‘’Ameliyatı tamamlanmış hastanın ameliyathaneden çıkarılmasına kadar geçen süreyi kapsayan bu bölümdeki kontroller daha çok ameliyat hemşiresi tarafından yapılıyor. Hemşire cerrahi aletlerin, tamponların ve kompreslerin sayımını yapıyor. Patolojiye gidecek olan piyesler düzgün olarak işaretlendi mi, ismi ve protokol numaraları yazılıp düzgün kaplara konuldu mu kontrol ediyor.’’ ifadelerini kullandı.
‘’Her kontrol listesi bir trajediden sonra oluşmuştur’’
Ameliyatlarda kullanılan kontrol listesinin havacılıkta kullanılan kontrol listelerinden esinlenilerek oluşturulduğunu söyleyen Güner, ‘’Havacılıkta ne yazık ki şöyle bir tabir var; her bir madde bir trajediden sonra konulmuş. Bir uçak düşmüş, birileri ölmüş ve sonrasında araştırılıp şu maddeleri de ekleyelim denmiş.’’ dedi.
