Kök hücre tedavisiyle suistimale tepki

Özel hastanelerde etik kurullardan izin almadan ticari amaçla yapılan kök hücre uygulamalarına tepki gösterildi. Türk Nöroloji Derneği ve Türk Nöroşirurji Derneği ortak açıklama yaparak kök hücre tedavisiyle ilgili halkı uyardı.

Son aylarda özel hastanelerde yapılan ticari amaçlı olduğu ileri sürülen kök hücre tedavilerinin etkili olmadığı açıklandı. İstanbul’da Lütfü Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda bir basın toplantısı düzenleyen Türk Nöroloji Derneği ve Türk Nöroşirurji Derneği yönetim kurulları kök hücre tedavisiyle ilgili suistimal gözlendiğini belirterek hastaları uyardılar.
Toplantıda Türkiye Bilimler Akademisi üyesi Prof. Dr. Turgay Dalkara, tıp dünyasında bugün için uygulanabilir bir kök hücre tedavisi bulunmadığına dikkat çekti. Kök hücrelerin bugüne kadar kan hastalıklarında etkili olduğunu hatırlatan Prof Dr. Turgay Dalkara, “Kök hücreler, kan hücrelerine benziyorlar. Bu da başarı şansını artırdı. Ama ancak aynı durum beyin ve sinir sisteminde geçerli değil. Beyinde 3-4 milyar temel hücre var. Bunlar da aralarında 1000 ile 10 bine varan sayıda haberleşiyorlar. Beyne nakledilen kök hücrelerin bu olağanüstü yapıya nasıl uyum sağlayacağı, ya da ne kadar uyum sağlayacağı bilinemiyor” diye konuştu.

HASTALAR MAĞDUR EDİLİYOR
Türkiye Bilimler Akademisi üyesi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Yücel Kanpolat ise Avrupa’da ve Türkiye’de sık sık sağlık suistimalleri yaşandığını belirterek şu örnekleri verdi:
“Son zamanlarda kök hücre uygulamalarının tıpta nörolojik hastalıklar için mucize bir tedavi yöntemi olduğu, kanıtlanmış bilimsel veriler olmaksızın kamuoyuna sunulduğunu görüyoruz. Kök hücrelerinin insan vücudunda onarım sürecini hızlandırdığıyla ilgili kısıtlı hayvan çalışmaları, ve çok az sayıda klinik uygulama mevcuttur. Bu görüşler standart bir tedavi yöntemi haline henüz gelmemiştir. Bu nedenle yaygınlaşamaz, ticari meta olarak uygulanamaz. 1980’li yılların başında Parkinson hastalığı için böbrek üstü bezinin beyne nakledilmesi için birçok insan malını mülkünü satarak İsveç’in Stockholm kentine gitmişti.

Ancak uygulama başarısızlıkla sonuçlandı. Bu durum öylesine büyük bir felaket haline geldi ki İsveç hükümeti bu insanlar için özel büro kurdu. Dr. Eric Olaf Backlunt’un ruh sağlığı bozuldu, hastaneden ayrılmak zorunda kaldı. Ankara’da bir grup hekim elektromanyetik alanla kanser tedavisi yapıyoruz diyerek Ankara Numune Hastanesi’nde çalışmalarını popularize etmiştir. Basın bunu abartmış sonuç başarısız olmuş birçok hasta mağdur edilmiştir.”

ÖZEL HASTANELERDE KÖK HÜCRE ÇALIŞMASI YAPILMAMALI
Bilim adamlarına göre kök hücre çalışmaları özel hastanelerde yapılmamalı. Yalnız eğitim hastanelerinde merkezi etik kurullardan izin alarak yapılmalı. Türk Nöroşirurji Derneği Başkanı Prof Dr. Selçuk Palaoğlu 1990 ile 2000 yılları arasının beynin 10 yılı olarak ilan edildiğini belirterek şunları söyledi:
“Bu süre içinde beyin ve sinir sistemi hastalıklarına fonlar ayrıldı. Birçok hastalığın tedavisinin bulunacağı düşünülüyordu. Ama 2000 yılı geçti. Hala bir değişiklik yok. Laboratuarlarda çok başarılı olduk ama insan üzerindeki çalışmalar sonuç vermedi”

ALZHEIMER VE PARKINSON HASTALIĞI’NDA DA SONUÇ VERMEDİ
Kök hücre çalışmalarının Alzheimer ve Parkinson üzerinde de kanıtlanmış bilimsel bir yararı bulunmuyor. Bilim adamlarına göre bugüne kadar başarılı olduğu ileri sürülen çalışmalar da sonuç vermedi. Alzheimer Derneği Başkanı Prof Dr. Murat Emre ise kök hücre nereden alınırsa alınsın şu ana kadar kanıtlanmış bir tedavi sağlamadığına dikkat çekti:
“Parkinson’da yıllardır hücre nakli yapılıyor. Ama kısa bir süre etkili olsa bile sonra etkili olmuyor. Çalışmalar sürüyor ama gelecekte nasıl sonuçlanacağı da bilmiyoruz. Parkinson tedavisinde nakledilen hücrelerin aşırı ve kalıcı hareket bozukluğuna neden olduğu saptandığını gösteren araştırmalar var.”

MS VE KÖK HÜCRE ÇALIŞMALARI
Türk Nöroloji Derneği Başkanı Prof Dr Aksel Siva ise Multipl Skleroz hastalığında da denenen kök hücre çalışmalarının etkili olmadığını ama insanlar üzerinde yeni denenmeye başlanacak olan ve umut veren 5-6 ilaç çalışması olduğunu söyledi.

Bilim adamları, Sağlık Bakanlığı’nın eğitim hastaneleri dışında etik kurul izni olmadan kök hücre tedavisi yapılmasına da izin vermemesi gerektiğine dikkat çekti.

NTV-MSNBC