Sigorta primi artıyor, memur maaşları düşecek

Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur’u tek çatı altında toplayan sosyal güvenlik reformu, memurları üzecek. Reform, memurların büyük bölümünün sigorta kesinti tutarını yüzde 77,8’e varan oranlarda artırıyor.

Maaşların tümünü sosyal güvenlik primi kapsamına alan ve sağlık primi kesintisi getiren yeni düzenlemeden sonra, eğer bir katsayı artışına gidilmezse maaşlar, 190 yeni liraya varan tutarlarda düşecek. İşe yeni başlayan bir öğretmenin aylık kesintisi 106 yeni liradan 118’e, polis memurunun 106 YTL’den 114’e çıkacak. Ancak en alt kademedeki memurun ödeyeceği prim düşüyor. Dolayısıyla düzenleme, az sayıdaki düşük gelirli memurlar için küçük çaplı iyileştirme sağlayacak.

Reform ile ayrıca bölge müdürü ve üstü, askeri kesimde ise yarbay ve üstü rütbelerin emekli maaşlarında verilen makam, görev tazminatları kaldırılıyor. Bundan sonra yeni emekli olacak üst düzey memurlar ile askerlerin emekli maaşları önemli miktarlarda düşecek. Bugün için 2 bin 500 Yeni Türk Lirası alan bir genel müdür emeklisinin maaşı tasarıdan sonra bin 250 YTL düşecek. Halen sadece temel maaşlar üzerinden emeklilik primi ödeyen devlet memurlarının reform sonrası yan ödeme ve tazminatlar dahil bütün kazançları sosyal güvenlik kesintisine tabi olacak. Fakat bu süreçte çalışanlar için halen yüzde 16 olan emeklilik kesinti oranı, yüzde 9’a düşecek. Ancak, şu anda sağlık primi ödemeyen memurlar için reformdan sonra yüzde 5’lik sağlık primi devreye girecek. Kamu kuruluşları da, memurlar için yüzde 11 oranında emeklilik, yüzde 7,5 oranında da sağlık primi ödeyecek.

Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, yeni dönemde, devlet memurlarının çok büyük bölümü eskisinden daha fazla prim ödemesi yapmak zorunda kalacak. Prim kesintisindeki artış, üst kademelerdeki devlet memurları ve özellikle de üst düzey bürokratlar için yüzde 77,8’leri bulacak. Halen brüt aylıkları 3 bin 661 yeni lira olan müsteşarların, mevcut sistemde bin 649 YTL olan prime esas kazançları, reformun ardından 3 bin 176 yeni liraya yükselecek. Halen 263 yeni lira olan Emekli Sandığı kesinti tutarı da, yeni dönemde sağlık primi ile birlikte 444 yeni liraya yükselecek. Böylece müsteşar maaşlarından ayda 180 yeni lira daha fazla prim kesilmeye başlanacak. Aynı şekilde halen brüt aylığı 3 bin 66 yeni lira, prime esas kazanç tutarları da bin 508 yeni lira olan genel müdürler, reformla birlikte bütün maaşları üzerinden prim ödemeye başlayacak. Bu şekilde aylık prim kesintisi 241 YTL’den 429 YTL’ye yükselecek. Diğer bir ifadeyle genel müdürler her ay 188 YTL daha fazla prim ödemesi yapacak. Sosyal güvenlik reformu, işe yeni başlayan bir öğretmenin aylık kesinti tutarını 106 yeni liradan 118’e, 9’un 2’sindeki bir polis memurunun ise 106 yeni liradan 114 yeni liraya çıkaracak. Eğer reformdan sonra, geçmişte ücretlerdeki özel indirimin kaldırılması sırasında yapıldığı gibi, kesinti farkı kadar bir katsayı artışına gidilmezse, binlerce memurun maaşında 190 yeni liraya yaklaşan tutarlarda düşüş meydana gelecek.

Düşük maaş alanların durumu iyileşiyor

Yan ödeme ve tazminatları bulunmayan ve büyük bölümü alt kademelerde normal devlet memuru olarak görev yapanların aylık kesinti tutarları ise reform sonrası bir miktar azalacak. Buna göre, 14’ün 2’sinde görev yapan bir devlet memurunun 105 yeni lira olan aylık kesintisi, reformla birlikte 96, 9’un 1’indeki unvansız bir memurun kesinti tutarı da 106 yeni liradan 97 yeni liraya düşecek. Böylece düşük maaş alan memurların maaşlarında artış yaşanacak.

Öte yandan reform ile hizmet akdiyle çalışan SSK’lılar, kendi işini yapan Bağ-Kur’lular ve kamu görevlisi olan Emekli Sandığı iştirakçileri aynı şekilde değerlendirildiğinden bugüne kadar sivil kesimde bölge müdürü ve üstü, askeri kesimde ise yarbay ve üstü rütbelere verilen makam, görev tazminatları kaldırılıyor. Bundan sonra yeni emekli olacak üst düzey memurlar ile askerlerin emekli aylıkları büyük miktarlarda düşecek. Örneğin, bugün için 2 bin 500 Yeni Türk Lirası emekli aylığı alan bir genel müdür tasarıdan sonra bin 250 YTL emekli aylığı alacak.

En düşük maaşı esnaf emeklisi alıyor

Sosyal güvenlik kuruluşlarından emekli olanların aldıkları en düşük maaş; Emekli Sandığı’nda 543, Bağ-Kur’da 306 ve SSK’da ise 424 Yeni Türk Lirası. En yüksek maaşlar ise Emekli Sandığı’nda 3 bin 879, Bağ-Kur’da bin 31, SSK’da ise bin 184 yeni lira. DYP Denizli Milletvekili Ümmet Kandoğan’ın sorularını cevaplayan Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Devlet İstatistik Enstitüsü’nün ‘açlık’ ve ‘yoksulluk’ sınırlarını hane halkı sayısına dayandırarak bir ila on kişilik haneler için ayrı ayrı açıkladığını belirtti. Unakıtan, çalışmaya göre, 2002 yılı itibarıyla; açlık sınırının 59 ila 230 milyon TL, yoksulluk sınırının ise 137 ila 535 milyon TL arasında değiştiğini bildirdi. Emekli aylıklarının hesaplanmasında hane halkı sayısının herhangi bir öneminin ve anlamının bulunmadığını ifade eden Unakıtan, “Emeklinin kendisi açısından sosyal güvenlik kuruluşlarından alınan emekli aylıklarına bakıldığında açlık ve yoksulluk sınırının altında maaş alan hiçbir emeklinin olmadığı görülmektedir.” dedi.


Zaman