‘Kızamık aşısı paniğine kapılmayın’

1988’den sonra doğan çocuklara tek doz kızamık aşısı yapıldığı ve tek dozun ölümle sonuçlanan SSPE hastalığına yol açtığı iddiaları anne babalarda panik yarattı. “Çocuğum ölür mü” diye soran ebeveynlere doktorlardan yanıt geldi: Gerekirse aşıyı yineleyin.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bundan 18 yıl önce kızamık aşılarının tek doz olarak ve 9. ayda yapılmasını önerdi. Türkiye dahil pek çok ülkenin sağlık kuruluşları kızamık aşısını bu takvime göre yapmaya başladı. Ancak bu tarihten sonra kızamık virüsüyle oluşan subakut sklerozan panensefalit (SSPE) hastalığının daha sık görülmeye başlandığı iddia edildi. Bir çeşit beyin iltihabı olan hastalık, hafif uyku, unutkanlık, sinir ve sıçramalarla başlıyor, uyku isteği zamanla kronikleşiyor, hastalığın derin uyku döneminin ardından ölüm meydana geliyor.

SSPE vakalarında artış olduğu yönündeki iddialar, 1988 ve daha sonra doğan ve tek doz kızamık aşısı yaptıran anne babalarda panik yarattı. Bu panik geçtiğimiz hafta kadın programlarına da yansıdı. Anne ve babaların merak ettikleri konu, SSPE’de tek doz aşının yeterli olup olmadığı, çocuklarının hastalık riski taşıyıp taşımadığını nasıl anlayacakları ve hastalığı önlemek için neler yapılabileceği oldu. NTVMSNBC uzmanlara bu soruları sordu.

SSPE KIZAMIK SALGINLARINDAN SONRA OLUŞUR
(Prof. Dr. Banu Anlar, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Öğretim Üyesi)
“Kızamık aşısı tek doz yapılırsa SSPE hastalığı ortaya çıkar, diye bir iddiada bulunmak doğru değil. Ancak bu hastalık kızamık salgınlarından sonra meydana gelir ve salgınlar genellikle aşının yapılmadığı yerlerde ve dönemlerde görülür. Son kampanyalardan önce Türkiye’nin bazı bölgelerinde aşılanma oranı yüzde 20’ler civarındaydı. Örneğin 2000’de kızamık salgını oldu, 4 ay sonra SSPE başgösterdi. Anne babalara tavsiyemiz, eğer çocuklarının aşılarından emin değillerse 1988 ve sonrasında doğan bütün çocukların ikinci doz aşıyı yaptırmaları. Aşı takvimlerine göre iki doz kızamık aşısı yaptırmışlarsa, tekrar yaptırmalarına gerek yok. Ancak fazla doz yapılmasında da bir zarar yok. Çok titiz davranılırsa kızamığa karşı bağışık olup olmadığına kan testiyle bakılabilir, ancak bu tahlili yapmadan da aşı yaptırılabilir.”

YETERSİZ AŞI RİSKİ ARTIRIR
(Prof. Dr. Hacı Mustafaoğlu, Çocuk Hastalıkları Uzmanı)
Sadece yetersiz aşı yaptıranlar değil, kızamık geçiren çocuklar da ileride bu virüsün oluşturduğu etkilere bağlı olarak SSPE’ye yakalanabilir. Kızamık aşısı SSPE’yi önemli ölçüde azaltır. Aşı yetersiz yapıldığı zaman kızamık geçirme riski sıfırlanmaz ve SSPE geçirme riski de azalmaz. Yeterli aşıdan kasıt en az iki doz kızamık aşısı... Eksik olan bütün aşılar gibi kızamık aşısı da eksikse mutlaka yapılması gerekir. Herhangi bir yaş sınırı yoktur. Kızamık aşısı sağlık ocaklarında ücretsiz yapılıyor. İstenirse kızamık antikoru için test yapılabilir, ancak gerekli değildir.”

KAMUOYUNDA SPEKÜLASYON YARATILIYOR
(Prof. Dr. Şadi Yenen Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı)
“Spekülasyon yaratmak kamuoyunda gereksiz bir telaşa neden olur. Bir kere tüm kızamık olguları klinik belirti vermez, kimin kızamığa karşı bağışık olduğunu, kimin olmadığını tam olarak bilemeyiz. Bu da herkesin test yaptırıp buna göre aşılama programını geliştirmesi demektir ki herkesin bu testi yaptırması maddi olarak mümkün değil.”

KIZAMIĞIN KÖKÜ KAZINDI, ANNELER BOŞUNA PANİĞE KAPILDI
( Doç. Dr. Meral Saraçel Çocuk Hastalıkları Uzmanı)
“Bu çok hassas bir konu ve bazı yayın organlarında yanlış bilgi verildiği için insanlar boşu boşuna paniğe kapıldı. Özellikle de anneler SSPE hastalığı ile ilgili çok ciddi panik yaşıyor ve çocukları için endişeleniyor. Çocuğu 1988 ve sonrasında doğmuş anneler bu konuyla ilgili bizlere sürekli sorular soruyor. Türkiye kızamık aşısını sadece 9. ayda yapıyordu ama artık kızamığı 9. ayda yapmıyoruz, çünkü kızamığın kökü kazındı. SSPE hastalığının özelliği, çocuğun 2 yaşına kadar kızamık geçirmesiyle bağlantılıdır. Eğer bir çocuk 2 yaşına kadar kızamık aşısı olmadan, kızamık geçirirse SSPE tehlikesiyle karşı karşıyadır, yoksa bir doz aşı ya da iki doz aşı yapılması etkilemez. Buna karşın SSPE 10 yaşında da, 25 yaşında da görülebilir. Kızamık aşısını 12 aylık, 4 ve 6 yaş arasında ve 12 yaş olmak üzere üç dozda yapmak en idealidir. 1988 yılında ve sonrasında doğmuş olanların eğer aşıları eksikse ya da aşı takvimlerini bilmiyorlarsa kızamık antikoruna baktırarak aşı yaptırabilirler. Kızamık aşısının birden fazla yapılmasının da hiçbir zararı olmaz.”

ÇOCUKLARINIZA MUTLAKA TEST YAPTIRIN
(Dr. Bilge İnanç Çocuk Hastalıkları Uzmanı)
“Ailelere önerim önce kanda kızamık antikoruna bakılması. Kızamık antikoru negatif ise aşı yapılmalı. İki ya da üç doz aşı yapılmasının da hiçbir zararı yok, yani test yapılmadan da aşı yaptırılabilir. Çünkü tek doz aşıyla koruyuculuk yüzde 85-90 olurken iki ya da üç doz aşıda yüzde 100 korunmuş olursunuz.”


NTV-MSNBC