Üniversitelerimiz dünyanın neresinde?

AKADEMİK kurumlarımız dünya sıralamasında nerede duruyor? Ondan önce, Tony Blair'in sözlerini hatırlayalım:

"Dünyanın en iyi 20 üniversitesinden sadece iki tanesi Avrupa'da!"

Blair, bununla Avrupa'nın dünya bilim ve teknoloji yarışında hız kaybettiğinin alarmını veriyor, "Sosyal model diye ineklere değil, bilim ve teknolojiye yatırım yapalım" tezini savunuyordu.

Blair'in konuşması üzerine pek çok okuyucum sordu, ben de merak ettim, araştırdım.
"Dünyanın en iyi 20 üniversitesi" sıralamasında 17 tane Amerikan üniversitesi var; Harvard, Standford, Berkeley, MIT, Princeton gibi üniversiteler...


Avrupa'dan iki üniversite var; ikisinin de İngiliz üniversitesi olması dikkat çekici: Cambridge ve Oxford...
"En iyi 20"nin içinde bir de Japon Tokyo Üniversitesi var.
Ünlü Paris Üniversitesi ise dünyada 41. sırada!

* * *

BLAİR ilk 20 üniversiteden bahsetmişti. Ben "Dünyanın en iyi 100 üniversitesi" sıralamasına baktım. Ülkelere göre dağılım şöyle:

Amerika'dan 51 üniversite, İngiltere'den 11 üniversite, Almanya'dan 7 üniversite, Japonya'dan 5 üniversite... Kanada, Fransa ve İsveç'ten 4'er tane üniversite...


Amerikan kudretini bir tarafa bırakalım. Avrupa'ya biraz daha yakından bakalım: "Avrupa'nın en iyi 100 üniversitesi"nin ülkelere dağılımı şöyle:
İngiltere'den 29 tane üniversite, Almanya'dan 26 tane üniversite, Fransa'dan 13 tane üniversite... Sonra İtalya'dan 10, Hollanda'dan 9, İsveç'ten 8 üniversite...
Rusya, Macaristan, Finlandiya ve İrlanda gibi ülkeler de 1'er üniversite ile "Avrupa'nın en iyi 100 üniversitesi" sıralamasında yer alıyorlar.


Türkiye'den tek üniversite yok, "dünyanın en iyi 500 üniversitesi" içinde bile bizim bir tek üniversitemiz yok!
Kaynak:http:ed.sjtu.edu. cn/rank/2004

* * *

ŞİMDİ, aldıkları Nobel ve benzeri ödüllere, alan araştırmalarındaki yüksek atıf oranlarına, tabiat ve fen bilimleri yayın indekslerine ve akademik performanslarına göre belirlenen "Dünyanın en iyi 500 üniversitesi" sıralamasında belli başlı ülkelerin durumu:
Amerika'dan 170 üniversite... Almanya'dan 43, İngiltere'den 42, Japonya'dan 36, İtalya'dan 23, Fransa'dan 22, Çin'den 16 üniversite...
Amerika'yı 'istisnai' sayalım; Avrupa'da Anglosakson başarısı açıkça belli. Evet bundan İngilizcenin evrenselleşmiş olmasının elbette rolü çok önemli. Ama Fransızcanın evrensel dil olduğu 19. yüzyılda da bilim, teknoloji ve sanayi alanlarında Fransa İngiltere'nin de Almanya'nın da arkasından geliyordu.
Bugün de Fransa İngiltere ve Almanya'nın gerisinde.
Bunda 'zihniyet' meselesinin rolü önemlidir.

Türkiye'ye gelince... "500 üniversite" sıralamasına bile girememesini "ekonomik faktör"e bağlayabiliriz. Ama Çin, Hindistan, Meksika, Çek Cumhuriyeti, Şili, Arjantin bizden zengin mi?! "En iyi 500 üniversite" sıralamasında bu ülkelerden bir veya birkaç üniversite var!


Yine 'zihniyet' meselesinin önem taşıdığını düşünüyorum.
Neden en laik, en 'çağdaş' kurumumuz olan üniversitelerimiz, hem de defalarca devlet eliyle "çağdaşlaştırıldığı" halde "muasır medeniyet"i Çin, Hindistan, Kore, Meksika kadar bile yakalayamıyor?!



Taha Akyol-Milliyet