Geçtiğimiz günlerde çoğu basın-yayın organında "Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tıbbi malzemelerde indirime gitti, ameliyatlar durdu!Ameliyatlar durma noktasına geldi’’ başlığı ile birçok haber yer aldı. Bu haberlerde özetle;SGK'nın 1 Ekim tarihi itibarıyla tıbbi malzemelere ödediği ücretlerde büyük miktarda indirim yapmasıyla, tıbbi malzeme firmalarının bu düşük fiyatlar nedeniyle kamu hastanelerinde ihaleye girmediği ve bundan dolayı da kamu hastanelerinin malzeme alamaz hale geldiği, özellikle de beyin, kalp ve ortopedi gibi alanlarda birçok ameliyatın malzeme yokluğundan iptal edildiği' belirtilmektedir.
Ameliyatların durdurulmasının! Nedeni gerçekten de tıbbi malzemelerdeki fiyat düşüşü mü?
Bu haberler sonrası kamuoyunda tıbbi malzemeler konusunda neler oluyor? Sorusu sıkça sorulmaya başlandı.Bu konuda yapılan Sağlık Uygulama Tebliğindeki (SUT) değişikliğe yakından bakarak tıbbi malzemelere ilişkin "neler oluyor’’ sorusuna birlikte yanıt arayalım!
Kullanılan tıbbi malzemeler ile ilgili kullanım endikasyonu, ödeme kriterleri ve kuralları ile SUT kodu ve fiyatları SUT Ek- 3 listesinde mevcuttur.
‘’Serbest kodsuz malzeme’’ niteliğinde tanımlanmayan branşlara ait olan tıbbi malzemelerin faturalandırılması, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası verileri ile Kamu İhale Kurumu ihale ortalamasına göre yapılmakta idi. 1 Ekim 2014 tarihinde yürürlüğe giren SUT değişikliği ile tüm tıbbi malzemelerin alan tanımları, SUT kodları ve fiyatları belirlendi ve böylece fiyatı tanımlanmamış tıbbi malzeme kalmadı. Ayrıca bu değişiklikte ‘Birden fazla branşta kullanılan tıbbi malzemeler’ listesinin kapsamı da genişletildi.
Yapılan SUT değişikliği ile tıbbi malzeme fiyatlarında neler oldu?
1 Ekim 2014 tarihinde yürürlüğe giren SUT değişikliği ile bazı branşlara ait tıbbi malzeme fiyatlarında artış, bazı branşlara ait tıbbi malzeme fiyatlarında ise düşüş meydana gelmiştir. Kamuoyunda yaratılan algı tümüyle gerçeği yansıtmamaktadır. Tıbbi malzemelerin tümünde fiyat düşüşü meydana gelmemiştir. Konuyu daha ayrıntılı olarak örneklersek;
SUT Ek 3 Listesinde yer alan tıbbi malzemelerin SUT kodu, eski ve yeni fiyatları karşılaştırarak ayrıntılı olarak incelediğimizde tablolardaki sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Buna göre;
1. Fiyat değişikliği tüm tıbbi malzemelerde yapılmamıştır.
2. En çok fiyat düşüşü ortopedi ve travmatoloji branşında artroskopi ve eklem cerrahisi alan grubuna ait tıbbi malzeme listesinde meydana gelmiştir.
3. Kamuoyunda yansıtıldığı gibi kardiyoloji, kalp damar cerrahisi, omurga cerrahisi ve beyin cerrahisi branşına ait tıbbi malzeme fiyatlarında çok az kalemde fiyat azalması, çoğu kalemde ise fiyat artışı meydana gelmiştir.
ÇÖZÜM VATANDAŞIN CEBİ DEĞİLDİR!
Sosyal Güvenlik Kurumu, yayımladığı Sağlık Uygulama Tebliği ile tıbbi malzeme fiyatlarında değişiklik yapmıştır. Bu SUT değişikliği ayrıntılı incelendiğindeSGK'nın kendi mali disiplinini korumaya çalıştığı ve kullanım endikasyonunda suiistimal yapıldığını(!) düşündüğü bazı branşlardaki tıbbi malzeme fiyatını düşürdüğü görülmektedir.
Kamuoyunda yapılan tartışmaların gittiği yön ve daha önce eş değer ilaç uygulamalarında karşılaşılan durum, hem SGK'nın mali disiplinini korunması hem de önümüzdeki günlerde tıbbi malzeme ticareti yapanların karlarının azalmaması için faturanın vatandaşa kesileceğini işaret etmektedir. SGK tarafından bedeli karşılanan tıbbi malzemelerde ‘iyi malzeme kullanalım, aradaki farkı da vatandaş ödesin’ şeklindeki yaklaşımları karşımıza çıkarılacağı ve çözüm olarak vatandaşın cebinin gösterileceği tahmin etmek güç olmasa gerektir.
Sağlık otoritesi tarafından dayatılan sağlık politikası, daha çok hasta muayene etmeyi, daha fazla ameliyat ve girişimsel işlem yapmayı bilimsel bir gelişme olarak sunmaktadır. Performans sistemi ile kamu hastane işletmelerinin daha fazla kar elde etme çabalarına ve ticari suiistimallerine hekimler ortak edilmeye çalışılmaktadır.
Son yapılan bu SUT değişikliği ile kamuoyunda yapılan tartışmalarda sağlığın bu denli ticarileştirilmesi ve piyasalaştırılmasının yarattığı sakıncaları dile getirmek gerekmektedir. Fiyat spekülasyonlarını engellemek için ilaç ve tıbbi malzemelerin kamu tarafından üretimi gündeme gelmelidir. Neden bu kadar çok ameliyat ve tıbbi girişime ihtiyaç duyulduğu sorgulanmalıdır. Ucuz tıbbi malzemelerin kalite kontrol konusu tartışılmalıdır. SGK bazı tıbbi malzemelerdeki fiyat düşürülmesinin nedenini kamuoyuna açıklamalıdır.
Çözüm olarak ‘iyi malzeme kullanalım farkı vatandaş ödesin ’ şeklindeki vatandaşın cebini adres olarak gösteren anlayış şiddetle rededilmelidir.
Dr. Ergün DEMİR
İzmir Tabip Odası Hekim Meclisi üyesi
Dr.Güray KILIÇ
İstanbul Tabip Odası TTB delegesi