"İthal hekim" tartışılıyor

Sayın Yazar önemli bir konuya temas etmiş. Ekip olma veya olamama hususunu aydınlığa kavuşturmakla beraber eksik yönü şu; ekibin oluşturulmasında sadece bir faktör yok, çok sayıda faktörün ve de aktörün belirlediği bir yapı var. Dolayısıyla formel liderin ötesinde bir liderlikten söz edilemez. Resmi amir var, lderden söz edemeyiz. Zira gönüllü bir birliktelik yok. Dolayısıyla, aktörlerin ve de faktörlerin çokluğu güvensizlik ve de kişilere bireysel hedeflere entegre olmaktan öte bir yol sunmuyor. herkes bireysel ikbal peşinde... Herkes kendi adamına bir yol açma peşinde...

En son sorunun cevabı idareciler olmalı. Peki bu kamu hastanelerinin başına getirilen kişilerin hem kişilik yapısı olarak hem de bilgi beceri olarak standartları var mı? YOK. İnsanların riskleri alabilmesi için bunun bir karşılığı olması gereklidir. Getirilen sistemde bunun ekonomik karşılığı var mı? YOK. Güven eksikliği sadece ekipteki kişiler arasında söz konusu değil. Daha 2 gün önce Çalışma Bakanlığının yeni getireceği yasada komplikasyon çıkması durumunda doktora verilecek cezalardan bahsediliyor. Böyle bir ortam ekip üyelerinin birbirine güvenin dışında ekibin hastaya güvenini gündeme getiriyor. Daha malpraktis yasasının şokunu üstünden atamayan sağlık camiasının hastaya güveni var mı? YOK. Aslında kurulan birliklerdeki en önemli sorun karşılıklı güvensizlik. Liderden bahsediyorsunuz. Liderlik atama ile kişileri bir yere getirerek elde edilecek bir durum değil. Getirilen 81 görevliden belki 1-2 tanesi gerçekten lider olabilecek yapıda çıkacaktır. Diğer insanların lider ile mutlaka ortak çıkar paydalarının olması gereklidir. Bu sistemde böyle bir paydayı görüyormusunuz? paydadan çok çatışma ortamı izleniyor. Diğer nokta hastanelerde çok başlılık oluşturulduğudur. Yönetici, başhekim, müdür, başhemşire, her işi yapacak insanların görev tanımı belli, fakat sorun olup da adamların yanına gittiğinizde hiç kimse sorunu çözmeye yanaşmıyor. Eğer yönetici erk'in amacı kamu hastane birliklerinin kurulumunda bahsedildiği gibi verimlilik olsaydı, birlik yöneticilerini özel sektörden getirir ve onlara yetki verirdi, performans saçmalığı kaldırılır ve sıkı çalışanın karşılığını alabileceği doğru dürüst bir ödeme sistemi getirilirdi. Ancak bürokratik engellerden dolayı böyle bir çözümü ortaya çıkarabilmek şu an için neredeyse imkansız. En sonunda doğru bulunacak, fakat devlet sektöründe bu iş çok daha yavaş seyrettiğinden heralde 5-10 yılda ancak olacak.

Kişilerin değil , sağlık sisteminin ekip olması lazım.Bütünü görelim.Kişisellikte olay gürültüye gitmesin. Önce sağlıkta gereksiz harcamaya neden olan , iş barışını bozan , performsn ahlaksızlığını göreceksin.Bunları yutmayalım. Hasta hekim ilişkileri ve sağlığı konuşuyorsan hasta hekim karşılaşmasını 5 dakika değil adam gibi , hadi olmadı bilimsel yöntemle en az 20dakika yapacak bir sistemi işin başında kurgulayacaksın.Atlamayacaksın.Görmezden gelme tutumu sergilemeyeceksin.Sorgulayacaksın. Türkiyenin ilk %2-3 grubuna giren hekimleri alıp , altı yıllarını çalıp mezun ettiğinde onları güvende ve iyi hekimlik vercek sağlık eğitimi ve sistemini oluşturacaksın.Bunu yapamıyorsan birşeyi yanlış yapıyorsun demektir. Ahmak , açık ahmaklık durumu vardır.Nerede ahmaklık ? Aptallık , yanlış nerede.Bu insanları iyi eğitip iyi istihdam edemiyorsan , TUS kapılarında yeni sınavlara mahküm ediyorsan, perişan ediyorsan ahmaklık buradadır , yanlış yapıyorsun demektir.Buradayız. Sağlık bütünlüklü yaklaşımdır.Pratisyenlik en önemli hekimiliktir.Dikkat et .Tekrarlıyorum en zeçkin %2-3 alıp 6 yıl okutuyorsun.Kendine güvenli kılıyormusun.Yan dal sistemine sürüklüyorsun.Yeni sınavalara ,üstelik en seçkinler arasında tükenme sendromuna sürüyorsun.Pratisyen hekmiliği en prestijli iş yapacaksın !Ötesi kişilere kalmış.Ama bunu yapmıyorsun.Ekip nasıl olunabilir.Tabandaki sorunu görmüyorsun. Pediatri ve dahiliye , genel cerrahi ,Kadın doğum önemli bütünlüklü yaklaşan branşlardır.Eğer sen yandal kaçısı artırıyorsan , pratisyenliği , aile hekmiliğini bitiriyorsan sağlık bitmiştir.Buna anlayacaksın.Her hastanın her organı için yeni bir doktara gidip tetkik ve ilaç almasındaki akılsızlığı göreceksin. Bunlardan ekip çıkmaz.Güzel kargaşa ve şiddet çıkar.Bu sağlık sisteminde ekip durumu oluşturmaz.Adam yemece , adam ezmece ,adam bitirmedir.Bunu göreceksin.Adam ve kaynak harcama ahmaklığını göreceksin. Ekip işinde olması gereken.Sağlık sistemi 6 yıl eğitimle yeterlilik sağlamak demektir.Hatalar zinciri vardır. hekim buluşması 20 dakika hastayı dinleme , empati kurma , akılcı yaklaşma , muayne kayıt ,tedavi verme , yada uygun bir üst branşa sevktir.Sevk ettiğin hastanın kayıt ve bilgileriyle sana dönmesidir.Ne yaptığını , ne yapmadığını, eksiğini, birlikteliğin değerini görürsün.İyi kayıt tutarsın , gerekli işlemi yaparsaın hatayı sistemden en basit , en zahmetsiz , en akılcı tutacak sistemi gözetirsin. Bunlar varmı?Uygun muayne süresi , uygun sevk sitemi, geri bildirim , kayıt sistemi? Sağlık , bu işi bilen sağlık çalışanlerının katılımı ile olur.Sağlık herdevirde farklı siyasal kadroların hegomanyasına giriyorsa yap bozlarla gider.Gidiş budur.Yanlıştır.Bedelini biz ödeyeceğiz.Sadece sağlık çalışanı değil. Ekip işlerini , sistemin ahlakında temel sorunlarında, çözümlerinde aramanız gerekiyor.İnsanların tek tek ahlakını değil sistemin ahlakını görün.Ekip ortamını sistem içinde kurgulayın.İnsan hamdır , pişer , algılar.Ahlak ve vicdan varsa yanar.

Sayın Demir Takım çalışmasını kişilerin tarzına , ahlakına bırakmak yerine sistem olarak düşünmeliyiz. Birinci basmak ve sevk sistemi , sağlık hizmetine bütünlüklü yaklaşan ana branşalar olmalıdır.Ana branşlarla , aynı çalışma ortamında bulununan ana branşa bağlı yan dallar.Sistem olarak sizin takım çalışması kavramınıza , yaklaşımınıza uygundur.Bu sistemle ,maliyeti de , iş barışnı da mümkün kılabiliriz. Sağlık Stratejisi yanlış kurguda çalışmaktadır.Sağlık Stratejisi sevk sistemi ve takip zinciri olmayan "Yan dal" hekimliğine kurgulanmış bir sağlık sistemi itibar ve prestij görmektedir.Oysa bu sağlık sunumu eğitimi alan (özellikle uzun hekimlik eğitimi ), hizmeti alan bakımından zor , zahmetli , masraflı hale getirmektedir. Sağlık Stratejisi "Birinci Basamak Hekimliği ( Pratisyen -Aile hekimi ) ve Sevk Sistemi ( bir üst basamakla işbirliği , sürekli iletişimin olduğu )" üzerine kurgulanmalıdır. Birinci basamağı düzeltmeden ( arkadaşlar özellikle bütüncül yaklaşım hekimiliğini ön plana çıkarmanın altını çiziyorum ! Bunun yeri ilk basağı güçlendirmektir.Bu sadece dahiliyenin değil 6 yıl okumuş bir hekimimin sorunu olmalı.Birinci basmak dahiliye diabet , temel sorunlarda donanım , bilgi sergilemeli.Eksiklik varsa giderilmeli , üniversitelerle birlikte işbirliği yapılmalı ! ) Bunlar yapılmadan bu sorun , bizim ve sağlık sisteminin de sorunu çözülmez. İddam "birinci basamak prestijli kılınmadan "sağlık sisteminin" sorunu çözülmez.Aksine burada oluşan defekt , açıklar , birinci basmakta çözülmeyen sorunlar taşma ve iş yükü etkisi nihayetinde Dahili branşlara gelmektedir.Dahiliyenin iş ve prestij kaybı demektir.Aynı nedenlerden dolayı Dahiyeden yan dala kaçış beyin göçü yaşanmaktadır.Peki bu göç ve yan dala kaçış sağlık sorununu çözmektemidir. Hayır ! Sonuçta ne oluyor biliyormusunuz ! Sağlık sistemi seçkin bir tabakanın , Türkiyenin İlk %3 giren hekimini potensiyelini kullanamıyor.Sağlık hizmeti sunumunu yan dala kaydırarak enerji kaybına zman kaybına ,İş , emek , son yıllada farkettiğimiz gibi maliyet kaybetme ,yıpranma sergiliyor. Gelinen noktada dikkatinizi çekerim yan dal bütünlüklü yaklaşımı çeşitli sebebelerle sergilemediğinden , hasta için külfetli , her organ için ayrı doktara görünme süreci başıyor. Sağlıkta tabanı , birinci basmağı rahatlatmadığımız sürece sağlık sorun devam eder.Oysa iyi birinci basmak bütün sorunları çözecektir.İş yükü , gereksiz işin engellenmesi , diğer basamakların meşgul edilmesi buna dahildir. Yani birnici basamağı prestijli kılacaksınız.Ücret , yaklaşım , eğitim anlamında.Tabiki Dahiliye , yan dal branşlarının birinci basamağı bilgi ve yaklaşım , haberleşme kaynakları açısından desteklemesi , paylaşımda bulunması , ekip çalışması sergilemesi gerekiyor. İyi ilişkileri , prestiji birinci basmakala kuramadığımız sürece dahiliyenin , tabiki sağlık sisteminin sorunu çözülmez.Birinci basmak dahiliye gibi çalışıp komplike gördüğünü Dahiliye ile birlikte çözümlemeli.Aynı konu yandal dahilye ilişkisinde olmalı.Bu birinci basamak dayanağını güçlü tutarsanız hem diğer basmakları rahatlatır , hem maliyeti inanılmaz düşürürsünüz.Şiddetin belirgin düşeceğini zamana bağlı söyleyebilirim. Bu yepyeni bir sağlık stratejisi demektir.Bu stratejide birinci basmak hekimliği dayanak , prestijli noktadır.Sevk sitemi , ana branşlarla ilişkilerin iyi olduğu , akılcı iş yükünün olduğu sistemdir. Performans sistemi baz maaşın %20 geçmeyecek düzeyde ama baz maaşın en az 5000 TL gibi net prestijli olduğu , temel baranş ve üzerine yan dal durumuna göre kademelendirildiği , eğitim süresi , yayın içerik ve kalitesi , meslekte geçirilen yıla göre kulvarların olduğu bir ücretlendirme sistemidir. Bu sağlık politikalarında yaklaşım sorunun çözebildiğin ölçüde ilk basamakta tutma biçiminde olmalıdır.Oysa Tam tersi "YAndal uzmanığına kayan " bir sağlık sistemi varıdr. Birinci basamak en sağlam tutulması gereken yer , çözülemezse telefon , danışma vd yollardan sonra ikinci basamakta tutma ( Hastane ortamı pediatri dahiliye genel cerrahi , Kadın doğum gibi ana branş + yan dal birlikte çalıştığı bulunduğu hizmet ortamı ) , ihtiyaç yan dal ile irtibat içinde olmalı , danışmalı .Çözemdiğinde yandal kons veya üniversiteye son durağa sevk sistemi ile çalışılmalı. Mevcut sağlık politikalrı ile tam tersi yapılmakta hem hekim gücü iyi kullanılmamakta ,hem hasta vakit kaybetmekte defalarca sağlık sisteminde geç tanı almaktadır.Hatta bazen ortada kalmaktadır. Bunların yapılması için elektronik ortamda ( hasta onamı alınarak ) takip , hasta kayıt gerekmektedir. Bu hastanın istemesi durumunda sadece kendi doktorunun görebileceği gizlilikte , yada hiç elektronik ortamda kayıt tutulmaması şeklinde olabilir. Şunu görmeliyiz ki bazı insan yada grupların bu bilgileri mahremiyet anlamında önem taşırken , büyük çoğunluk insanın bu bilgilerine , kronik hastalık ve sürekli tedavi durumunda özellikle hızlı doğru ulaşmak gerekli ve önemli olmaktadır. Yeni bir sağlık sistemi pradigmasına ihtiyaç duyduğumuz hem artan maliyet , hem artan şiddet , hemde hekimler arasındaki mesleki memnuniyetsilikte dolayı ihtiyaç vardır. Bunları sağlığın tüm paydaşlarının önerilerini alarak , kamuoyuna anlatarak , eğitim iletişim, takım çalışması , iş barışındaki drençleri eksiklikleri görerek yapmalıyız. Yapacağımız düzenlemeler Bakanlığın hegomonik etkisi değil ,moderatörlüğünde ama demokratik katılım , ifade , açıklık , şeffaflıkla , kamuoyunu bilgilendirek olmalıdır. Dr.Mücahit Altuntaş İç Hastalıkları Uzmanı Not Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD) Başkanı Prof.Dr.Okay Başak hem sahada hem akademik alanda aile hekimliğiyle ilgili sorunlar olduğunu belirtti"Aile hekimleri hekimlik değil sekreterlik yapmak zorunda kalıyor."